Theo báo cáo của Bộ Xây dựng về tình hình phát triển đô thị thông minh giai đoạn 2018-2025, có 29/43 địa phương (trước khi sắp xếp đơn vị hành chính) đã hoàn thành triển khai nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu cấp tỉnh (LGSP) và kết nối đến nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia (NGSP). Có 19/43 địa phương đã xây dựng cơ sở dữ liệu dùng chung hoặc trung tâm dữ liệu cấp tỉnh. Bộ Công an đã triển khai Đề án 06 về dữ liệu dân cư, kết nối với 15 bộ, ngành và các địa phương… Chính phủ đã và đang tạo cơ chế cho phép thử nghiệm các công nghệ, mô hình kinh doanh mới mà pháp luật chưa có quy định trong phạm vi không gian, thời gian và rủi ro được kiểm soát (regulatory sandbox).
Dự thảo nghị định về phát triển đô thị thông minh đang được xây dựng, hướng tới thống nhất nhận thức, hình thành khung pháp lý, phân định rõ trách nhiệm các chủ thể. Nghị định cũng sẽ cụ thể hóa các cấp độ trưởng thành của đô thị thông minh, giao Bộ Xây dựng ban hành bộ chỉ số và hướng dẫn tiêu chí đánh giá. Một điểm quan trọng khác là cơ chế hỗ trợ sau thí điểm: những sản phẩm, dịch vụ triển khai thành công sẽ được ưu tiên trong hoạt động mua sắm công, tạo động lực cho doanh nghiệp tham gia đổi mới sáng tạo.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy còn nhiều khó khăn: dữ liệu phân tán, thiếu liên thông; nguồn nhân lực chưa đáp ứng; triển khai còn rời rạc, manh mún và phần lớn mới ở dạng thí điểm. Để vượt qua những thách thức này, “chìa khóa” để mở ra các đô thị thông minh đúng nghĩa chính là sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền và người dân. Các dịch vụ phản ánh hiện trường đã được nhiều địa phương triển khai, tăng cường kết nối giữa người dân và chính quyền trong việc phát hiện và xử lý các vấn đề đô thị kịp thời. Các ứng dụng di động như Hue-S, SmartAnGiang, Biên Hòa SmartCity, Phu Quoc - Kien Giang… đã cho phép người dân tương tác với chính quyền và thụ hưởng các dịch vụ thông minh.
Người dân chính là những “cảm biến sống” của đô thị. Họ cung cấp dữ liệu, tham gia quản lý, giám sát, phản ánh thực trạng và góp ý cải thiện dịch vụ. Sự tương tác hai chiều này giúp chính quyền ra quyết định nhanh chóng, chính xác hơn, đồng thời bảo đảm dịch vụ công ngày càng sát với nhu cầu thực tế, hướng tới một đô thị thông minh đúng nghĩa.
