Liên quan đến bài báo “Ngâm hồ sơ, trễ hẹn... chuyện bình thường” (Báo SGGP ngày 23-4-2008), tôi nhận thấy quá trình giải quyết các yêu cầu về hợp thức hóa chủ quyền nhà ở, quyền sử dụng đất chưa được các cơ quan chuyên môn và quản lý hành chính Nhà nước quan tâm đúng mức. Về khách quan, cũng cần đánh giá thực trạng nói trên xuất phát từ những yếu tố có tính lịch sử, nên chính sách quản lý, cách thức xác lập quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất cho người sở hữu và sử dụng có nhiều thay đổi, dẫn đến những khó khăn trong thực thi chính sách.
Người dân đang làm thủ tục nhà đất tại Q.Tân Phú, TPHCM. Ảnh: M.N
Về hệ thống pháp luật, vào năm 2004, Quốc hội ban hành Luật Đất đai sửa đổi bổ sung, năm 2006 Luật Nhà ở được ban hành, trong đó, để thống nhất việc quản lý, Nhà nước có một số quy định về việc thay đổi, thống nhất hình thức xác lập quyền sở hữu, quyền sử dụng đối với nhà ở và đất đai.
Từ đó, quyền xác lập các giao dịch liên quan đến quyền sở hữu nhà ở, đất đai cũng bị ảnh hưởng khi chủ sở hữu cần phải đáp ứng đầy đủ một số điều kiện nhất định về hình thức chủ thể mới có thể xác lập giao dịch.
Vì vậy, nhu cầu của người dân về việc hợp thức hóa chủ quyền nhà ở, quyền sử dụng đất ở, xin cấp mới, cấp lại, cấp đổi giấy chứng nhận là một nhu cầu tất yếu. Các cơ quan có thẩm quyền, có trách nhiệm trong việc giải quyết các yêu cầu này cần đảm bảo không gây ảnh hưởng, hạn chế thiệt hại có thể xảy ra cho người dân.
Để thực thi các quy định của pháp luật liên quan đến trình tự, thủ tục cấp Giấy chứng nhận trên địa bàn TPHCM, ngày 30-03-2007, UBND TPHCM đã ban hành Quyết định số 54 quy định về “trình tự, thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở, Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Theo đó, trình tự thủ tục, thời hạn giải quyết hồ sơ cấp mới, cấp đổi, cấp lại… đã được quy định rất cụ thể và chi tiết cho từng loại hồ sơ mà người dân yêu cầu (không quá 30 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ, không tính thời gian niêm yết đối với trường hợp thực hiện thủ tục niêm yết…). Đối với trường hợp chưa đủ hoặc không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận, quyết định 54 cũng quy định: bộ phận tiếp nhận phải có trách nhiệm hướng dẫn cụ thể và nêu rõ lý do ngay khi tiếp nhận hồ sơ để người xin cấp Giấy chứng nhận biết để bổ sung theo quy định, hoặc có văn bản trả lời không giải quyết cấp trong thời hạn 15 ngày làm việc.
Liên quan đến trách nhiệm của cơ quan, người có trách nhiệm giải quyết các thủ tục trên, quyết định quy định rõ: “Cơ quan, cán bộ, công chức và các cá nhân liên quan đến việc thực hiện cấp Giấy chứng nhận có trách nhiệm thực hiện đúng các quy định của pháp luật và quy định này; nghiêm cấm tự tiện đặt thêm các thủ tục ngoài quy định hoặc yêu cầu bổ túc hồ sơ nhiều lần, gây phiền hà cho cá nhân, tổ chức sử dụng đất khi lập thủ tục cấp Giấy chứng nhận. Trường hợp cán bộ, tổ chức có liên quan cố ý làm trái hoặc thiết trách nhiệm gây hậu quả thì phải bị xử lý theo quy định của pháp luật; thủ trưởng cơ quan tham mưu phải chịu trách nhiệm trước chủ tịch UBND quận-huyện, chủ tịch UBND TP…”.
Như vậy, trách nhiệm của người có thẩm quyền giải quyết về các yêu cầu liên quan đến cấp mới, cấp đổi, cấp lại … Giấy chứng nhận cho người dân, UBND TPHCM đã thể hiện quan điểm rất cụ thể, nghiêm khắc, chế tài khi có sự vi phạm.
Lý giải về những trường hợp người dân phải đi lại nhiều lần, người có trách nhiệm của Phòng Tài nguyên – Môi trường Q.Bình Thạnh cho rằng, do hồ sơ trong năm 2007 tăng đột biến, thủ tục có nhiều thay đổi, khó khăn về mặt nhân sự . Trong khi đó, Quyết định số 54 cũng đã quy định rõ: Trong quá trình thực hiện nếu có vướng mắc, UBND quận – huyện, phường – xã, tổ chức, cá nhân báo cáo về Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên – Môi trường để giải quyết, tổng hợp trình UBND TP, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên – Môi trường xem xét, giải quyết theo thẩm quyền (Điều 29).
Trong phạm vi trách nhiệm đã được quy định nêu trên, UBND Q.Bình Thạnh cần thiết phải có sự kiểm tra, tổ chức giải quyết dứt điểm theo quy định pháp luật cho nhân dân, hạn chế tình trạng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của công dân.
Luật sư PHAN TRUNG HOÀI
