Sở KH-CN TPHCM vừa tổng kết đề án Đổi mới công nghệ công nghiệp sản xuất phục vụ chuyển dịch cơ cấu công nghiệp TP, giai đoạn 2009-2010, qua đó cho thấy đã đạt được các kết quả đáp ứng được phần lớn các mục tiêu đề ra. Tuy nhiên để đề án hiệu quả hơn, trong thời gian tới cần sự phối hợp từ nhiều phía, nhất là từ doanh nghiệp (DN).
Mô hình điều khiển tòa nhà tiết kiệm năng lượng, mang lại nhiều lợi ích. Ảnh: T. BA
Đang hoàn thiện nền tảng
Theo TS Lê Hoài Quốc, Phó Giám đốc Sở KH-CN TPHCM, trong giai đoạn 2009-2010, đề án đã xây dựng và đang hoàn thiện nền tảng cho hoạt động hỗ trợ đổi mới công nghệ công nghiệp sản xuất trên cơ sở liên kết, phối hợp 4 bên (DN, tổ chức KH-CN, cơ quan quản lý nhà nước và nhà đầu tư), trong đó DN đóng vai trò trung tâm. Các kết quả bước đầu của đề án cho thấy với sự hỗ trợ của các bên và công tác tuyên truyền - đào tạo - tư vấn - trình diễn, DN đang dần chủ động trong cải tiến công nghệ, nhân lực quản lý, kỹ thuật và năng lực cạnh tranh nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường...
Kết quả trên được thể hiện khá cụ thể ở quá trình thực hiện đề án, đã nghiên cứu đề xuất chính sách hỗ trợ phát triển công nghệ 4 ngành công nghiệp ưu tiên của TP; đi kèm với những giải pháp khai thác thương mại tài sản trí tuệ và kết quả nghiên cứu KH-CN được tạo ra từ kinh phí nhà nước. Tiếp đó đã đề xuất cơ chế và mô hình triển khai ở quy mô trung ương và TP nhằm thúc đẩy DN, nhà khoa học tham gia vào quá trình ươm tạo công nghệ và ươm tạo DN công nghệ... Song song đó, công tác đào tạo, tư vấn cho DN và phát triển thị trường công nghệ cũng đã được thực hiện đồng bộ.
Tuy những kết quả trên bước đầu giúp các DN giải quyết những vấn đề cấp bách trước mắt nhưng thực tế vẫn còn một số hạn chế như tính chủ động và tích cực tham gia của DN chưa cao (trong số hơn 800 DN được khảo sát, chỉ có khoảng 10% DN đăng ký tham gia) do ngại bộc lộ nhu cầu, lúng túng khi cần tìm thông tin và chưa mạnh dạn sử dụng nguồn chuyên gia tư vấn phục vụ nhu cầu đổi mới công nghệ...
Chưa mạnh mẽ đồng hành
Đề án đã đem lại những kết quả nhất định, tuy nhiên để hiệu quả hơn, DN cần phải biết công nghệ của ta đang ở đâu mới định hướng được việc đổi mới công nghệ như thế nào. Từ đây tạo ra sự đổi mới hay còn gọi là đầu tư khác biệt, có như vậy mới tạo ra những sản phẩm độc đáo…, ông Đặng Ngọc Hùng, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Công nghiệp Sài Gòn cho biết vậy. Quan trọng hơn, để hỗ trợ DN, cơ quan quản lý nhà nước cần tạo ra những lực đẩy và song song đó, DN cần có lực kéo (khát vọng được đổi mới công nghệ). Hai lực này gặp nhau sẽ tạo ra những chuyển biến mạnh hơn, hiệu quả hơn trong đổi mới công nghệ của DN. Còn ông Nguyễn Đức Anh, Chủ tịch Hiệp hội Cao su nhựa TP, nhận định chương trình hỗ trợ DN đổi mới công nghệ trong thời gian qua chưa được nhiều DN vừa và nhỏ tham gia. Các DN vẫn loay hoay với câu chuyện “Quả trứng - con gà”.
Riêng HEPZA đánh giá về chương trình đổi mới công nghệ có phần tích cực hơn. Theo khảo sát mới nhất của HEPZA về nhu cầu cần hỗ trợ đổi mới công nghệ của DN, 59/89 DN được khảo sát, có nhu cầu hỗ trợ đổi mới công nghệ (tỷ lệ 66%). Điều này thể hiện DN đã quan tâm, nhận thức được sự cần thiết, lợi ích của việc đổi mới công nghệ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai các chương trình hỗ trợ đến DN gặp rất nhiều khó khăn, rào cản từ phía DN, làm hạn chế kết quả của đề án. Theo HEPZA, nguyên nhân là do chủ DN - Ban giám đốc chưa hiểu rõ về các chính sách hỗ trợ đổi mới công nghệ, chưa tin tưởng vào các chương trình hỗ trợ của nhà nước, chưa quyết tâm trong thực hiện đổi mới và lúng túng trong vấn đề xử lý công nghệ, thiết bị cũ…
Chính vì thế, Sở KH-CN TPHCM nhận định, xúc tiến đổi mới công nghệ trong DN là một quá trình liên tục và lâu dài, đòi hỏi phải phối hợp giải quyết đồng thời nhiều yếu tố có liên quan như ban hành cơ chế chính sách phù hợp, môi trường thực thi pháp luật minh bạch, xác định rõ nhu cầu sản phẩm mới, tìm kiếm giải pháp công nghệ tối ưu, tìm nguồn tài chính để thực thi dự án, xác định nhu cầu của thị trường đồng thời không thể thiếu vai trò quan trọng của khâu tuyên truyền... và đặc biệt rất cần DN mạnh dạn tham gia.
BÁ TÂN
