Ai Cập: Tổng thống Mubarak sa thải nội các

• Dư luận quốc tế kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tránh để bạo lực leo thang

Trong bài phát biểu trên truyền hình váo sáng sớm hôm nay, 29-1, tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak đã thông báo quyết định sa thải toàn bộ nội các đương nhiệm. Ông cũng khẳng định sẽ không từ chức trước sức ép của phe đối lập, đồng thời tiếp tục thúc đẩy các cải cách xã hội, kinh tế và chính trị. Ông tố cáo các cuộc biểu tình chống chính phủ là một phần của âm mưu gây bất ổn Ai Cập và hủy hoại sự hợp pháp của chính quyền do ông cầm quyền. Ông Mubarak cũng lên tiếng bảo vệ cho các vụ trấn áp của lực lượng an ninh nhằm vào người biểu tình.

Tổng thống Mubarak nhấn mạnh, Ai Cập cần đối thoại chứ không phải bạo lực. Ông nêu rõ con đường cải cách mà Ai Cập đã lựa chọn là không thể đảo ngược. Chính quyền mới sẽ thúc đẩy các bước đi mới nhằm hướng tới tự do và dân chủ hơn nữa, giải quyết tình trạng thất nghiệp và nâng cao mức sống của người dân, cải thiện chất lượng dịch vụ... 

Trong khi đó, quân đội Ai Cập đã kiểm soát Quảng trường Tahrir ở trung tâm Cairô, nơi tập trung hàng nghìn người biểu tình trong đêm 28-1 nhằm tìm cách xông vào tòa nhà Quốc hội. Hơn 20 xe quân sự đã tiến vào khu vực này ngay sau nửa đêm và vây kín lực lượng biểu tình. Lực lượng an ninh đã bắn hơi cay và đạn cao su, buộc những người biểu tình dạt sang các đường phố gần đó. Tuy nhiên, những người biểu tình vẫn hiện diện trên các đường phố bất chấp lệnh giới nghiêm mà chính phủ mới áp đặt. Theo tin mới nhất, sau bài phát biểu sáng 29-1 của Tổng thống Mubarak, những người biểu tình đã quay trở lại Quảng trường Tahrir.

Kênh truyền hình Al Jazeera đưa tin những người biểu tình trước đó cũng đã tấn công trụ sở Đài truyền hình quốc gia Ai Cập ở Cairô. Theo các nguồn tin, ít nhất 20 người thiệt mạng trong các vụ đụng độ với lực lượng an ninh trên khắp Ai Cập trong ngày 28-1 khi làn sóng biểu tình bước sang ngày thứ 4. Tại thành phố Suez, ít nhất 13 người thiệt mạng và 75 người bị thương, trong khi tại Cairô, ít nhất 5 người thiệt mạng và hàng trăm người bị thương. Đây là đỉnh điểm của vụ bất ổn đe dọa nghiêm trọng nhất đối với ông Mubarak trong vòng 3 thập kỷ cầm quyền của ông.

Trong cuộc điện đàm 30 phút ngày 29-1 với ông Mubarak, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã yêu cầu chính phủ Ai Cập không sử dụng vũ lực đối với người biểu tình, dọa sẽ xem xét lại khoản viện trợ 2 tỷ USD hàng năm cho Ai Cập, đồng thời yêu cầu ngừng phong tỏa dịch vụ internet, đặc biệt là đối với hai trang mạng Twitter và Facebook. Cuộc họp cùng ngày của các quan chức an ninh Nhà Trắng đã dành tới 40 phút thảo luận về tình hình Ai Cập.

Theo các văn kiện ngoại giao mà trang mạng WikiLeaks tiết lộ trên một tờ báo Na Uy ngày 28-1, Mỹ đã "bơm" hàng chục triệu USD cho các tổ chức dân chủ ở Ai Cập. Theo một văn kiện đề ngày 6-12-2007 được đăng trực tuyến trên báo "Aftenposten" của Na Uy, Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) đã lên kế hoạch chi 66,5 triệu USD trong năm 2008 và 75 triệu USD trong năm 2009 cho các chương trình "thúc đẩy dân chủ" ở Ai Cập.

Theo nguồn tin trên, Washington đã đóng góp trực tiếp nhằm "xây dựng các lực lượng đối chọi với Tổng thống Mubarak". Nhà Trắng đã công khai ca ngợi cựu Tổng Giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) El Baradei, người vừa từ nước ngoài trở về Cairô để lãnh đạo cuộc biểu tình. Tuy nhiên, ngay sau khi trở về Cairô, chính phủ Ai Cập đã áp đặt lệnh quản thúc tại gia đối với ông Baradei.

Trên trang mạng xã hội Facebook, lực lượng biểu tình đã đăng tải một loạt yêu sách, yêu cầu ông Mubarak và con trai không tham gia cuộc bầu cử tổng thống sắp tới, đòi giải tán Quốc hội để tổ chức tổng tuyển cử, bãi bỏ các luật về tình trạng khẩn cấp kéo dài nhiều thập kỷ qua, thả toàn bộ tù chính trị, kể cả những người biểu tình vừa bị bắt giữ và lập tức sa thải Bộ trưởng Nội vụ.

Phản ứng trước những diễn biến phức tạp tại Ai Cập, nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới đã bày tỏ lo ngại trước tình trạng hàng nghìn người biểu tình đụng độ với lực lượng quân đội, đồng thời kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế. Bộ Ngoại giao Mỹ đã đề nghị công dân nước này không tới Ai Cập nếu không cần thiết.

P.Nam-TTXVN