Hy Lạp vừa phản ứng giận dữ sau khi Cộng hòa Macedonia quyết định đổi tên “Sân bay quốc tế Scopje” thành “Sân bay quốc tế Alexander Đại đế”. Đây không phải là lần đầu tiên quan hệ 2 nước căng thẳng vì... những cái tên.

Từ Liên bang Nam Tư thành Macedonia

Tượng Alexander Đại đế

Sau khi tách khỏi Liên bang Nam Tư năm 1991, nước láng giềng ở phía Bắc Hy Lạp này quyết định đặt tên quốc gia là Macedonia, tên một tỉnh ở Bắc Hy Lạp. Việc này khiến Hy Lạp giận dữ vì tên Macedonia là một phần di sản văn hóa Hy Lạp và vì tên gọi này có thể hàm ý Macedonia muốn “đòi” lại tỉnh phía Bắc của Hy Lạp.

Ngay lập tức, Hy Lạp áp dụng biện pháp cấm vận kinh tế kéo dài 2 năm với nước láng giềng phía Bắc cho đến năm 1995, khi Macedonia đồng ý gọi lại tên nước là Macedonia thuộc Cộng hòa Nam Tư cũ (Former Yugoslav Republic of Macedonia).

Tuy nhiên, đến tháng 10-2004, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lúc đó Donald Rumsfeld đã ký một thỏa thuận hợp tác 2 bên, trong đó gọi đơn giản là Macedonia. Tháng 11-2004, Chính phủ Hy Lạp tiến hành một chiến dịch kéo dài chỉ trích Mỹ và bác bỏ tên gọi trên. Hy Lạp đe dọa sẽ ngăn cản mọi nỗ lực của Macedonia gia nhập NATO và Liên minh châu Âu (EU) nếu vẫn cố tình giữ tên Macedonia.

Đổi tên sân bay để... bày tỏ lòng tôn kính

Theo lịch sử Hy Lạp, Alexander Đại đế (còn gọi là Alexandros III, 356-323 trước

Bản đồ thế giới cũ, khi Macedonia được gọi là FYR Macedonia (Macedonia thuộc Cộng hòa Nam Tư cũ)

 Công nguyên), là vua xứ Macedon (nay gọi là Macedonia), được xem là một nhà chỉ huy quân sự thành công nhất trong lịch sử Hy Lạp, được người Hy Lạp xem là vị anh hùng của riêng họ.

Tiếp theo sau sự thống nhất các thành bang Hy Lạp cổ đại dưới sự cai trị của cha ông, Philip II xứ Macedon, Alexander Đại đế chinh phục cả Đế chế Ba Tư, bao gồm cả Syria, Ai Cập, vùng Lưỡng Hà, dải Gaza... và mở rộng biên cương đến Punjab (nay thuộc Ấn Độ). Alexander thực hiện một chính sách hòa hợp: ông đưa cả người ngoại quốc (không phải người Hy Lạp hay người Macedon ở phía Bắc) vào chính quyền và quân đội, ông khuyến khích hôn nhân giữa lính của mình với người nước ngoài.

Những cuộc chinh phạt của ông mở đầu cho nhiều thế kỷ định cư và thống trị của người Hy Lạp trên nhiều vùng đất mới, một giai đoạn được gọi là thời kỳ Hy Lạp hóa. Trong những vùng đất bị Alexander chinh phục có Macedonia hiện nay, một phần trở thành tỉnh phía Bắc Hy Lạp.

Ngày 30-12-2006 vừa qua, chính phủ Hy Lạp tố cáo Macedonia có ý đồ “viết lại lịch sử” sau khi Macedonia thông báo nội các nước này đã quyết định đổi tên “Sân bay quốc tế Scopje” thành “Sân bay quốc tế Alexander Đại đế”. Báo chí Macedonia cho biết, việc đổi tên đang chờ cơ quan thẩm quyền hàng không quốc tế thông qua.

Ngoại trưởng Macedonia Antonio Milososki cho rằng, quyết định của nước này là một “cử chỉ thiện chí” vì thông qua đó, người dân Macedonia muốn bày tỏ sự tôn kính đối với nhân vật lịch sử Alexander Đại đế, người đã đưa các dân tộc và các quốc gia xích lại gần nhau. Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Hy Lạp nhấn mạnh: “Lịch sử không thể bị thay đổi hoặc bóp méo”.

HẠNH CHI (theo BBC, UPI)