Thêm lựa chọn điều trị
Cuối tháng 10-2025, Bộ Y tế đã cấp phép lưu hành thuốc Pembroria (pembrolizumab 100mg/4ml, do Liên bang Nga sản xuất). Đây là thuốc sinh học có cùng hoạt chất với Keytruda - thuốc miễn dịch nổi tiếng của Mỹ từng lưu hành tại Việt Nam từ năm 2017. Pembroria được phê duyệt cho nhiều chỉ định như: u hắc tố, ung thư biểu mô phổi không tế bào nhỏ, ung thư biểu mô tế bào vảy đầu và cổ, u lympho Hodgkin kinh điển, ung thư biểu mô đường tiết niệu, ung thư biểu mô thực quản, ung thư cổ tử cung, ung thư biểu mô tế bào thận, ung thư biểu mô nội mạc tử cung, ung thư vú bộ ba âm tính, ung thư biểu mô tuyến dạ dày hoặc chỗ nối dạ dày - thực quản, ung thư biểu mô đường mật…
TS-BS Lê Tuấn Anh, Giám đốc Trung tâm Ung Bướu, Bệnh viện Chợ Rẫy, cho biết, hiện Bộ Y tế chưa công bố hiệu quả điều trị của thuốc Pembroria dựa trên kết quả các pha thử nghiệm theo hồ sơ xin cấp phép lưu hành và hiệu quả, liệu trình điều trị tùy thuộc vào tình trạng mỗi bệnh nhân. Không phải bệnh nhân mắc các bệnh kể trên đều được chỉ định dùng Pembroria. Việc chỉ định hoàn toàn dựa trên cá thể hóa - phương pháp y học tập trung vào việc điều chỉnh phác đồ điều trị cho từng bệnh nhân.
Theo Cục Quản lý dược (Bộ Y tế), hiện Việt Nam có khoảng 100 thuốc và sinh phẩm điều trị ung thư được cấp giấy đăng ký lưu hành. Sự đa dạng này giúp các bác sĩ có thêm lựa chọn xây dựng phác đồ cá thể hóa, hạn chế phụ thuộc vào nguồn thuốc nhập theo hình thức đơn lẻ hoặc hỗ trợ tạm thời. Song song với thuốc mới được cấp phép, mạng lưới thuốc thử nghiệm trong nước cũng đang được mở rộng đáng kể như: bệnh viện K gần đây triển khai nghiên cứu kết hợp thuốc đích cho ung thư đường mật có biểu hiện HER2 (phát triển và phân chia không kiểm soát) - nhóm bệnh hiếm và khó điều trị; nhiều bệnh viện lớn như Chợ Rẫy, Ung bướu TPHCM cũng đã đẩy mạnh tuyển bệnh nhân vào các nghiên cứu thuốc lâm sàng pha 1-2-3.
Bên cạnh đó, lần đầu tiên Việt Nam tham gia nghiên cứu thuốc miễn dịch đường uống RBS2418 điều trị ung thư đại trực tràng giai đoạn cuối (dự án VISTA-1) ngay từ pha 2A - do Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh phối hợp với Đại học Stanford (Mỹ) thực hiện. Sau 6 tháng điều trị cho 8 người bệnh, nghiên cứu bước đầu chưa ghi nhận tác dụng phụ đáng kể và có tín hiệu đáp ứng tốt.
Theo Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), Pembroria không phải thuốc ung thư với chỉ định mới, mà là sinh phẩm tương tự Keytruda, đã có hồ sơ lâm sàng đầy đủ và đang được tiếp tục theo dõi về tính an toàn miễn dịch. Dự kiến thuốc sẽ có mặt tại Việt Nam từ năm 2026. Hiện Bệnh viện K, Chợ Rẫy, Ung Bướu TPHCM… đang xây dựng kế hoạch mua sắm thuốc Pembroria và sẽ tổ chức đấu thầu rộng rãi để mua sắm theo quy định.
Bớt gánh nặng chi phí
Theo Bộ Y tế, hiện cả nước có khoảng 180 nghiên cứu lâm sàng, trong đó hơn 70% liên quan đến điều trị ung thư. Một số bệnh viện như: Bệnh viện Ung Bướu TPHCM, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện K, Bệnh viện Nhi Trung ương… đang triển khai các thử nghiệm thuốc thế hệ mới. Thống kê của Bệnh viện K, trung bình một bệnh nhân ung thư tốn khoảng 176 triệu đồng/năm chi phí điều trị, trong đó bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả khoảng 52 triệu đồng, số còn lại người bệnh phải tự trả. Với các thuốc đích và miễn dịch, chi phí có thể lên từ 500 triệu đến vài tỷ đồng/năm tùy loại bệnh và phác đồ. Ông Nguyễn Hữu Hùng (56 tuổi, xã Quới An, tỉnh Vĩnh Long) cho biết, việc thử nghiệm lâm sàng giúp ông có cơ hội tiếp cận thuốc tiên tiến trước khi thương mại hóa. Khi tham gia nghiên cứu, ông được tư vấn kỹ, không mất chi phí thuốc, lại được theo dõi sát sao, giúp ông duy trì điều trị liên tục.
Trong bối cảnh mỗi năm Việt Nam ghi nhận hàng trăm ngàn ca mắc mới và tử vong do ung thư, đầu tháng 5 vừa qua tại Liên bang Nga, Công ty cổ phần Vacxin Việt Nam (VNVC) và Quỹ Đầu tư trực tiếp Nga (RDIF) đã ký kết thỏa thuận hợp tác chiến lược thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine và thuốc sinh học tiên tiến. Theo thỏa thuận, VNVC kỳ vọng mang về Việt Nam vaccine điều trị ung thư trên nền tảng công nghệ mRNA hiện đại của Nga; đồng thời ký hợp tác với Trung tâm Gamaleya và Tập đoàn Dược phẩm Binnopharm thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất, thương mại hóa vaccine và các thuốc sinh học phục vụ chẩn đoán, điều trị ung thư, hỗ trợ bệnh nhân ung thư tại Việt Nam, giảm phụ thuộc vào nguồn cung y tế từ nước ngoài.
Theo BS.CK2 Võ Đức Hiếu, Phó Giám đốc Bệnh viện Ung Bướu TPHCM, số ca ung thư tại Việt Nam tăng gần gấp đôi trong hơn một thập niên - từ 92.000 ca năm 2010 lên hơn 180.000 ca vào năm 2022 - phần lớn người bệnh ung thư được phát hiện muộn, làm giảm hiệu quả điều trị và tăng chi phí. Tổ chức Ghi nhận Ung thư thế giới (Globocan) dự báo đến năm 2045, số ca ung thư mới sẽ tăng 45% và tiếp tục là gánh nặng cho hệ thống y tế và gia đình người bệnh. Việc xuất hiện của các thuốc thế hệ mới cùng cơ hội tham gia thử nghiệm lâm sàng được xem là “cánh cửa hy vọng”, không chỉ góp phần cải thiện chất lượng điều trị, đây còn là bước tiến quan trọng khẳng định nỗ lực của ngành y tế trong việc mang công nghệ điều trị tiên tiến đến với người bệnh.
Đề xuất đưa 81 thuốc mới vào danh mục BHYT chi trả
Bộ Y tế vừa có buổi làm việc với các cơ quan chức năng bàn thảo về dự thảo thông tư danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, chất phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT. Bước đầu đề xuất cập nhật bổ sung 81 loại thuốc mới chủ yếu dùng trong chữa bệnh ung thư, tim mạch, tiểu đường, huyết áp, chống nhiễm khuẩn, kháng nấm, điều chỉnh phạm vi sử dụng thuốc không chỉ theo hạng - cấp bệnh viện, mở rộng 357 thuốc thuộc phạm vi sử dụng tại trạm y tế xã, cấp cơ sở y tế ban đầu; đồng thời đề xuất thay đổi tỷ lệ thanh toán với 47 thuốc đã có trong danh mục BHYT.
