Ngày 21-11, Cục An toàn thực phẩm (ATTP), Bộ Y tế có công văn gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố, Sở ATTP TPHCM và các đơn vị, khẩn trương rà soát đối với sản phẩm sữa công thức ByHeart Whole Nutrition do Công ty ByHeart Inc., Hoa Kỳ sản xuất.
Loại sữa này được cảnh báo liên quan đến vụ nhiều trẻ sơ sinh bị ngộ độc botulinum tại Hoa Kỳ.
Trao đổi với Báo SGGP, PGS-TS-BS Lê Quốc Hùng, Trưởng đơn vị Hồi sức chống độc, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, độc tố botulinum là một trong những chất độc thần kinh mạnh nhất mà y học từng biết đến.
Loại độc tố này do vi khuẩn Clostridium botulinum tạo ra và có thể gây liệt cơ, bắt đầu từ cơ mặt, cơ cổ rồi lan xuống tay chân và cơ hô hấp.
Ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi, nguy cơ nhiễm độc cao hơn vì hệ tiêu hóa non nớt, vi khuẩn dễ phát triển trong ruột và tiết độc tố. Ngộ độc botulinum ở trẻ nhỏ là tình trạng rất nghiêm trọng, cần phát hiện sớm và xử trí kịp thời.
Tuy nhiên, dấu hiệu ban đầu không đặc hiệu nên dễ bị bỏ qua. Triệu chứng sớm nhất là trẻ bị táo bón đột ngột hoặc kéo dài vài ngày. Sau đó, trẻ có thể bú yếu, khó bú, dễ bị sặc, hoặc bú mất nhiều thời gian hơn.
Trẻ trở nên mềm nhũn, lười cử động, khó giữ đầu, khóc yếu, nét mặt kém linh hoạt, mí mắt hơi sụp. Những biểu hiện này cho thấy các cơ và hệ thần kinh của trẻ đang bắt đầu bị ảnh hưởng.
Khi bệnh tiến triển, trẻ có thể thở yếu, nhịp thở chậm hoặc không đều – đây là dấu hiệu rất nguy hiểm. Phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.
Theo PGS-TS-BS Lê Quốc Hùng, vi khuẩn Clostridium botulinum có mặt tự nhiên trong đất, bụi và môi trường xung quanh. Chúng tồn tại dưới dạng bào tử, rất bền và có thể “ngủ yên” rất lâu.
Bào tử chỉ phát triển và sinh độc tố trong điều kiện thiếu oxy, đủ ẩm, ít axit, và nhất là ở thực phẩm được bảo quản hoặc chế biến không đúng cách. Do đó, các thực phẩm có nguy cơ cao nhất bao gồm:
- Thực phẩm đóng hộp bị phồng, biến dạng, hoặc được chế biến tại nhà nhưng không đủ nhiệt độ để tiêu diệt bào tử.
- Các loại thức ăn lên men, ủ kín nhưng quy trình không đảm bảo an toàn.
- Thực phẩm được bảo quản trong môi trường yếm khí, kín khí, hoặc để ở nhiệt độ phòng quá lâu.
"Riêng với trẻ dưới 1 tuổi, nguồn bào tử Clostridium botulinum nguy hiểm nhất đã được xác định là mật ong. Vì vậy, không cho trẻ dưới 1 tuổi ăn mật ong hay các sản phẩm chứa mật ong", BS Lê Quốc Hùng nói.
Ngoài ra, đối với sản phẩm dành cho trẻ nhỏ, đặc biệt là sữa công thức, cha mẹ cần theo dõi sát các cảnh báo thu hồi từ cơ quan y tế.
Khi có sản phẩm bị cơ quan y tế cảnh báo, gia đình nên ngừng sử dụng ngay, giữ lại bao bì và thông tin lô sản xuất để đối chiếu. Nếu trẻ đã dùng sản phẩm và có biểu hiện nghi ngờ, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để kịp thời kiểm tra.
Ngộ độc botulinum tuy hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. Nhận biết sớm triệu chứng, lựa chọn thực phẩm an toàn và tuân thủ các khuyến cáo từ cơ quan chức năng là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho trẻ nhỏ và cả gia đình.
Người tiêu dùng lưu ý, tuyệt đối không sử dụng thực phẩm khi hộp bị méo, rỉ sét hoặc có mùi lạ. Thực phẩm sau khi mở nắp cần được bảo quản lạnh và dùng sớm, tránh để lâu ở nhiệt độ thường. Nếu làm đồ ăn lên men hoặc đồ hộp tại nhà, cần đảm bảo quy trình sạch, đúng kỹ thuật, đủ nhiệt độ, nồng độ a-xit phù hợp.
