Theo báo cáo của Bộ Y tế, Việt Nam hiện có hơn 8 triệu người khuyết tật. Người khuyết tật đặc biệt nặng và nặng được hưởng chế độ trợ cấp xã hội hàng tháng, cấp thẻ bảo hiểm y tế, hỗ trợ chi phí giáo dục, học tập. Cả nước có 165 cơ sở trợ giúp xã hội chăm sóc người khuyết tật và đang chăm sóc khoảng 25.000 người khuyết tật, tâm thần, đồng thời quản lý khoảng 80.000 người khuyết tật, người tâm thần tại cộng đồng.
Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, việc chăm lo cho người khuyết tật không chỉ là trách nhiệm đạo lý, mà còn là thước đo của sự văn minh, hiện đại, là yêu cầu của phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách quan trọng; nhiều mô hình hỗ trợ, phục hồi chức năng, giáo dục hòa nhập, tạo việc làm... đã phát huy hiệu quả. Nhiều người khuyết tật đã nỗ lực vươn lên, học tập, lao động, đóng góp giá trị cho xã hội.
Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ, thực tiễn cho thấy, phần lớn người khuyết tật còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Không ít người khuyết tật, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, vẫn đối mặt với nguy cơ bị bạo lực, bị bỏ rơi, bị phân biệt đối xử. Việc hỗ trợ người khuyết tật không chỉ là chính sách xã hội, mà còn là yêu cầu của phát triển văn minh, nhân văn, hiện đại, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Vì vậy, phải làm rõ và hoàn thiện các giải pháp nâng cao khả năng tiếp cận, phục hồi chức năng cho người khuyết tật.
Việc xây dựng chính sách cho người khuyết tật trong giai đoạn hiện nay phải đổi mới tư duy, chuyển cách tiếp cận từ y tế, chăm sóc sang cách tiếp cận xã hội hòa nhập. Nghĩa là phải xây dựng các chính sách pháp luật tiếp cận người khuyết tật theo mô hình xã hội chứ không phải theo mô hình tiếp cận y tế thông thường.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, bên cạnh việc hỗ trợ y tế, phục hồi chức năng, bảo hiểm sức khỏe, cần tập trung mạnh vào các chính sách giáo dục hòa nhập, đào tạo nghề phù hợp; cơ chế ưu đãi trong tuyển dụng, tiếp cận hạ tầng giao thông, công trình công cộng, chuyển đổi số cho phép người khuyết tật tiếp cận với dịch vụ công trực tuyến và các công cụ công nghệ hỗ trợ.
Chính sách an sinh xã hội cũng phải đảm bảo mức sống tối thiểu, hỗ trợ sinh kế, nhà ở, trợ giúp pháp lý để người khuyết tật có điều kiện hòa nhập một cách thực chất. Điều này đòi hỏi nâng cao nhận thức cộng đồng, xóa bỏ kỳ thị, thúc đẩy mô hình xã hội không rào cản và tiếp cận cho tất cả. Cùng với đó, cần khuyến khích các khu vực tư nhân, các tổ chức xã hội, cộng đồng tham gia sâu rộng vào các hoạt động hỗ trợ người khuyết tật, tạo ra việc làm, sáng tạo sản phẩm, dịch vụ thân thiện khác…
Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu tiếp tục nghiên cứu các giải pháp mạnh mẽ để mọi trẻ khuyết tật đều được phát hiện sớm, được đến trường, được học tập, hòa nhập. Mỗi xã nào, mỗi địa phương nào có trẻ khuyết tật vẫn ở nhà là chính quyền, địa phương đó phải chịu trách nhiệm; coi giáo dục là chìa khóa để trẻ khuyết tật không bị bỏ lại phía sau. Bộ GD-ĐT cần rà soát hệ thống trung tâm hỗ trợ giáo dục hòa nhập; ưu tiên địa phương còn thiếu hoặc chưa có trung tâm phát triển học đường cho trẻ em khiếm thị, khiếm thính, đào tạo giáo viên hỗ trợ...
Các cơ quan tiếp tục nghiên cứu sâu hơn, phân tích đầy đủ hơn, làm rõ những vướng mắc trong chính sách và thực tiễn, nêu rõ các nội dung chồng chéo giữa các chương trình, đề xuất các giải pháp mới, phù hợp với điều kiện đất nước và nhu cầu thực tế của người khuyết tật.
