Tôi có hộ khẩu tại quận Tân Bình nhưng thuê nhà và tạm trú tại phường Bình Trị Đông, quận Bình Tân. Là một công dân, vừa là công chức nhà nước nên khi chuyển về nơi ở mới, tôi chấp hành nghiêm chỉnh việc đăng ký tạm trú. Thế nhưng, khi đi thực hiện quyền công dân của mình, tôi mới thấy sự rắc rối của nó.
Ngày đầu tiên, chúng tôi mang theo hộ khẩu, sổ đăng ký tạm trú của chủ nhà và CMND tìm đến văn phòng khu phố để đăng ký tạm trú thì được người trực ở đây bán cho 2 tờ khai nhân khẩu và một tờ cam kết bảo lãnh của chủ nhà với giá 5.000 đồng và hẹn làm xong mang ra cùng 2 tấm ảnh 3x4, bản photocopy giấy CMND. Dẫu biết là khó thuyết phục được chủ nhà bảo lãnh nhưng sau nhiều lần năn nỉ, chủ nhà cũng đồng ý cam kết bảo lãnh cho chúng tôi.
Hôm sau tôi xin nghỉ làm một buổi để đi đăng ký tạm trú, nhưng lại được khu phố đề nghị cần phải có quyết định cấp số nhà của chủ nhà, hợp đồng thuê nhà dài hạn… Lần này, chủ nhà bực mình bảo: Mấy ông ở khu phố quan liêu quá, nhà tôi đã được cấp chủ quyền, khu phố cũng đã làm sổ tạm trú nhiều lần cho những người thuê trước nên lần này chỉ cần bảo lãnh là được. Hay tại em không “biết điều” nên bị làm khó làm dễ?
Điều 30, 31 và 32 của Luật Cư trú nêu rõ: Công dân đăng ký nơi tạm trú của mình với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và được cơ quan này làm thủ tục đăng ký tạm trú và cấp sổ tạm trú cho họ. Cụ thể, người đang sinh sống, làm việc, lao động, học tập tại một địa điểm thuộc xã, phường, thị trấn nhưng không thuộc trường hợp được đăng ký thường trú tại địa phương đó, thì trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày đến phải đăng ký tạm trú tại công an xã, phường, thị trấn.
Người đến đăng ký tạm trú phải xuất trình: Giấy CMND hoặc giấy tờ có xác định của công an xã, phường, thị trấn nơi người đó đã đăng ký thường trú; giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở đó; nộp phiếu báo thay đổi hộ khẩu, nhân khẩu, bản khai nhân khẩu.
Trường hợp chỗ ở hợp pháp là nhà do thuê, mượn hoặc ở nhờ của cá nhân thì phải được người cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ đồng ý bằng văn bản. Trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ nói trên, trưởng công an xã, phường, thị trấn phải cấp sổ tạm trú theo mẫu quy định của Bộ Công an.
Tuy nhiên, cái khó phát sinh từ thực tế. Người cho thuê nhà trọ thường sợ việc bảo lãnh cho người thuê nhà rồi khi đuổi người thuê sẽ không đi vì viện cớ chính quyền cấp giấy tạm trú ở đâu thì có quyền ở đó. Mặt khác một số khu nhà trọ ở vùng ven đều xây cất không phép, tạm bợ nên rất khó để chủ nhà làm hợp đồng công chứng và kèm theo quyết định cấp số nhà.
Thiết nghĩ, nên bỏ điều kiện người đăng ký tạm trú dài hạn cần có hợp đồng thuê nhà công chứng nếu chủ nhà đã cam kết bảo lãnh. Chỉ cần người dân tới công an địa phương khai báo tạm trú, lý lịch cá nhân là đủ để cấp sổ tạm trú. Theo Hiến pháp, công dân có quyền tự do cư trú, có cấp sổ tạm trú hay không, họ vẫn có quyền cư trú ở nơi họ muốn. Càng giảm thiểu thủ tục để người dân thấy dễ thực hiện và càng có lợi cho công tác quản lý.
HỒ VIỆT
