Đề án 112 của Văn phòng Chính phủ: Cơm chẳng ra cơm, cháo không ra cháo

Kiểm toán Nhà nước vừa thông báo kết quả kiểm toán Đề án tin học hóa quản lý hành chính nhà nước (Đề án 112) của Văn phòng Chính phủ (VPCP) với nhiều sai phạm. Theo một cán bộ VPCP, những sai sót này thực ra đã được nhiều lần khuyến cáo nhưng không được ông Vũ Đình Thuần, Phó Chủ nhiệm kiêm Trưởng ban  Đề án 112, tiếp thu.

Đầu tư 21,2 tỷ đồng để... tụt hậu hơn

Trong một báo cáo về tổng kết Đề án 112 ở VPCP do ông Nguyễn Công Hóa, Phó Giám đốc Trung tâm tin học của cơ quan này, trình bày với ông Đoàn Mạnh Giao, khi ấy là Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP, thì sự bất cập trong công tác triển khai đề án đã khiến VPCP bị tụt hậu hơn rất xa so với các bộ, ngành về hiệu quả và trình độ tin học hóa dù có 7 hạng mục thuộc Đề án 112 của VPCP đã được triển khai với số kinh phí được duyệt lên tới 21,2 tỷ đồng.

Tại bản báo cáo nói trên, ông Nguyễn Công Hóa đã thẳng thắn đánh giá hiện trạng trang thiết bị về CNTT thuộc VPCP cả mạng LAN và mạng diện rộng của Chính phủ (CPNet) đều không đáp ứng được nhu cầu tin học hóa của cơ quan. Hệ thống máy tính gồm cả máy chủ và thiết bị mạng phần lớn vừa cũ, vừa thừa. Đa số máy tính, thiết bị đã đưa vào sử dụng lâu năm (1997-1999), lạc hậu về cấu hình và đã gần hết hạn khấu hao! Trong khi đó, phiên bản các phần mềm hiện có đã lạc hậu và thiếu nhiều phần mềm cần thiết. Ví dụ, trung tâm tích hợp dữ liệu đã mua sắm thiết bị hết 5 tỷ đồng từ năm 2005 nhưng đến thời điểm báo cáo vẫn chưa vận hành được (!).  

Theo ông Hóa, với ngân sách đầu tư lớn nhưng việc triển khai đề án đã không hoàn thành nhiệm vụ, có nhiều bất cập cả về mặt tổ chức vận hành bộ máy điều hành, nội dung kỹ thuật và đặc biệt là những hướng dẫn sai lệch về giải pháp công nghệ cũng như lộ trình thực hiện, đã tạo ra sự lãng phí lớn.  

Văn bản mật của Chính phủ bị rò rỉ trên mạng

Hệ quả của tình trạng trên còn khiến mạng CPNet và mạng nội bộ LAN của VPCP phải hoạt động trên nền hệ thống thiết bị cũ, lạc hậu với rất nhiều bất ổn. Đáng chú ý là vấn đề bảo đảm an ninh dữ liệu, an toàn bảo mật cho mạng máy tính. Cả mạng LAN và CPNet không được đầu tư nghiêm túc. Mạng nội bộ VPCP (LAN) có kiến trúc không hợp lý, hàng trăm thiết bị máy tính không có biên bản kiểm thử và xác nhận độ an toàn, bảo mật từ khi mua máy, không có hồ sơ kỹ thuật thiết bị, mật khẩu…

Việc này dẫn đến sự tùy tiện khi đưa thông tin từ các máy của chuyên viên lên mạng, đồng thời thông tin công vụ bị rò rỉ, kể cả các văn bản điều hành của Thủ tướng cũng bị sao chép và phát tán. Nghiêm trọng hơn, các văn bản mật, kể cả biên bản họp Thường trực Chính phủ chưa kịp biên tập, hiệu đính và nhiều văn bản, số liệu về chi tiêu tài chính của VPCP và Thường trực Chính phủ từ năm 1999 đến 2004 đã bị sao chép và mở ngỏ trên mạng!

Tình trạng diễn ra nghiêm trọng như vậy nhưng khi ấy, chỉ ông Lương Cao Sơn, thư ký của Ban chỉ đạo Đề án 112 (đã bị bắt), bị Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP kỷ luật cảnh cáo vì lý do để xảy ra tình trạng thông tin dữ liệu bị phát tán thoải mái trên mạng, gây ra những hậu quả đáng tiếc. Trong khi đó, ông Vũ Đình Thuần vẫn bình an vô sự.    

Phớt lờ ý kiến cấp trên, vô hiệu hóa cấp dưới

Thực ra, theo ông Nguyễn Công Hóa, bản thân ông và nhiều cán bộ khác đã không ít lần khuyến cáo cách làm việc, điều hành của ông Vũ Đình Thuần nhưng kết quả là chính ông Hóa cũng bị ông Thuần vô hiệu hóa.

Trong khi một dự án đầu tư từ nguồn ngân sách chỉ vài tỷ đồng thì các chủ đầu tư cũng phải lập Ban quản lý dự án chuyên trách, nhưng không hiểu tại sao Ban điều hành Đề án 112 của Chính phủ lại chỉ do một Phó Chủ nhiệm VPCP làm Trưởng ban, chịu trách nhiệm điều phối hàng trăm dự án trên phạm vi cả nước với kinh phí đầu tư hàng ngàn tỷ đồng. Các thành viên trong tổ chuyên môn được mời tham dự vào ban này cũng đều kiêm nhiệm. Cả ban chỉ có duy nhất một thư ký là chuyên trách! 

Tại VPCP, ông Vũ Đình Thuần đã làm Trưởng ban điều hành Đề án 112 của Chính phủ lại kiêm luôn cả Trưởng ban quản lý Đề án 112 của VPCP, vi phạm trắng trợn Quy chế quản lý vốn đầu tư. Điều này, mặc dù đã được ông Đoàn Mạnh Giao nhắc nhở nhưng ông Vũ Đình Thuần vẫn phớt lờ, không thực hiện.

Theo ông Hóa, ngay từ đầu khi triển khai Đề án 112 ở VPCP, Trung tâm tin học của VPCP đã phản đối quyết liệt về quan điểm tổ chức, giải pháp kỹ thuật triển khai thực hiện và cả phương thức điều hành của ông Vũ Đình Thuần. Thậm chí Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Đoàn Mạnh Giao sau khi nhắc nhở bằng văn bản đã nhiều lần trực tiếp yêu cầu chấn chỉnh ngay nhưng ông Thuần vẫn phớt lờ ý kiến cấp trên.

Ông Thuần cứ thản nhiên “nâng cấp, hoàn thiện công nghệ thông tin” với những sản phẩm “cơm chẳng ra cơm, cháo không ra cháo” nên sau đó, VPCP đã phải mất rất nhiều công sức để khắc phục những sự cố này.

Nam Quốc – Trần Lưu