IPO trở lại mạnh mẽ
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bùng nổ với nhiều phiên giao dịch trên sàn HOSE lên đến 50.000-80.000 tỷ đồng, gấp đôi so với giai đoạn năm 2024 và đầu 2025. Trong bối cảnh tâm lý nhà đầu tư được củng cố bởi kỳ vọng nâng hạng thị trường vào tháng 10 tới, các doanh nghiệp lớn và công ty chứng khoán liên kết ngân hàng đã và đang gấp rút triển khai các kế hoạch IPO quy mô lớn sau nhiều năm vắng bóng trên thị trường.
Cụ thể, vào tháng 5-2025, 1,79 tỷ cổ phiếu Vinpearl (VPL) đã chào sàn HOSE với định giá 6 tỷ USD. Tháng 8-2025, gần 312 triệu cổ phiếu TAL của Công ty CP Đầu tư bất động sản Taseco (Taseco Land) đã giao dịch trên HOSE với vốn hóa hơn 9.500 tỷ đồng trong ngày đầu giao dịch. Cũng tháng 8, một doanh nghiệp tài chính tiêu dùng được biết đến như “tiệm cầm đồ” trước đây là Công ty CP Đầu tư F88 (F88) đã đưa 8,26 triệu cổ phiếu lên giao dịch trên sàn UPCoM, ở mức 634.900 đồng/cổ phiếu.
Chưa dừng lại, sắp tới thị trường sẽ tiếp tục đón nhận những cái tên đáng chú ý trong lĩnh vực tài chính. Trong đó, TCBS (Công ty chứng khoán TCBS thuộc Techcombank) dự kiến IPO trong tháng 9 này. Nếu hoàn thành, TCBS sẽ nâng vốn điều lệ lên khoảng 23.133 tỷ đồng, mức định giá sau IPO vượt 4,1 tỷ USD, xếp trong nhóm các công ty chứng khoán có giá trị lớn nhất thị trường.
Ông NGUYỄN SƠN, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC):
Tỷ trọng vốn ngoại trong vốn hóa thị trường hiện chỉ còn 16-17%, thấp hơn mức 20% trước đây - một con số cho thấy tiềm năng thu hút vốn ngoại còn rất lớn nếu hàng hóa niêm yết được cải thiện. Thị trường Việt Nam cần thêm các tập đoàn tư nhân lớn và doanh nghiệp FDI niêm yết để nâng quy mô và chất lượng, đây là điều kiện tiên quyết để thu hút dòng vốn dài hạn từ nhà đầu tư, tổ chức quốc tế.
Lý giải xu hướng này, chuyên gia Công ty Chứng khoán SBB (SBBS) cho rằng, thời gian qua, nhiều tập đoàn lớn đưa đơn vị thành viên lên sàn vì có thể cần thêm vốn để mở rộng kinh doanh, muốn huy động vốn từ bên ngoài thay vì rót thêm tiền túi vào công ty con. Việc IPO cũng là cơ hội để doanh nghiệp tìm kiếm thêm đối tác chiến lược về vốn lẫn quản trị.
Ông Lê Hồng Khang, Giám đốc Phân tích tại FiinRatings, cũng nhận định, với thanh khoản thị trường đã nhiều phiên vượt mốc 2 tỷ USD, đây là môi trường lý tưởng để doanh nghiệp triển khai kế hoạch huy động vốn trung và dài hạn thông qua IPO. Đặc biệt, với các ngân hàng thương mại, việc phát hành cổ phiếu sẽ giảm áp lực huy động trái phiếu, tăng cường vốn cấp hai một cách bền vững hơn. Việc các doanh nghiệp lớn, có nền tảng kinh doanh tốt tham gia IPO không những làm tăng độ sâu thị trường mà còn góp phần đa dạng hóa và nâng chất lượng hàng hóa niêm yết - một yêu cầu then chốt để đón dòng vốn ngoại.
Cơ hội vàng cho doanh nghiệp
Theo dự báo của Dragon Capital, năm 2025 được xem là bản lề cho chu kỳ IPO sôi động kéo dài đến năm 2027, nhờ nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định và gia tăng quan tâm từ nhà đầu tư quốc tế. Dự báo tổng trị giá các thương vụ IPO tại Việt Nam giai đoạn 2027-2028 có thể đạt tới 47,5 tỷ USD. Công ty Deloitte, đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ kiểm toán, tư vấn quản trị rủi ro, tư vấn tài chính, chiến lược, cũng đánh giá thị trường IPO Việt Nam còn nhiều dư địa tăng trưởng. Nếu được nâng hạng lên thị trường mới nổi, Việt Nam sẽ thu hút thêm 6 tỷ USD, thúc đẩy thanh khoản và tăng sức hấp dẫn cho các đợt IPO mới.
Theo ông Phạm Lưu Hưng, Kinh tế trưởng Công ty Chứng khoán SSI, yếu tố then chốt vẫn là chất lượng hàng hóa - chỉ khi có đủ doanh nghiệp tốt, minh bạch và hấp dẫn, Việt Nam mới tận dụng được cơ hội nâng hạng và thu hút vốn ngoại bền vững. Cùng quan điểm, ông Lê Hồng Khang nhận định, với nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định và các thỏa thuận thương mại thuận lợi, đặc biệt với Mỹ, dòng vốn quốc tế sẽ tiếp tục phân bổ vào cả thị trường cổ phiếu lẫn trái phiếu Việt Nam trong thời gian tới.
Nhằm thúc đẩy làn sóng IPO, các cơ quan quản lý đang hoàn thiện cơ chế, tăng sức hấp dẫn IPO. Cụ thể, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã kiến nghị sửa đổi Nghị định 155/2020 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Chứng khoán, tích hợp quy trình IPO và niêm yết, rút ngắn thời gian đưa cổ phiếu lên sàn từ 90 ngày xuống còn 30 ngày. Theo ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, nếu cổ phiếu sau IPO không sớm được niêm yết, sẽ làm giảm sức hút đối với nhà đầu tư do thiếu thanh khoản. Ngoài ra, ủy ban đang phối hợp với các bộ ngành để đẩy nhanh tiến trình thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp lớn. Việc này sẽ góp phần tăng tỷ lệ cổ phiếu tự do lưu hành, cải thiện độ sâu và thanh khoản thị trường - yếu tố then chốt để Việt Nam sớm đạt chuẩn nâng hạng.
