Gần đây, các cơ quan công luận liên tục phản ánh tình trạng nợ tồn đọng, né tránh đóng BHXH của các đơn vị, doanh nghiệp đóng trên địa bàn TPHCM. Thế nhưng, những hành vi vi phạm nghiêm trọng chính sách BHXH này hầu như bị xử lý rất ít. Đâu là nguyên nhân?

Trao đổi với chúng tôi về việc này, ông Đỗ Quang Khánh, Phó Giám đốc BHXH TPHCM cho biết: “Đến thời điểm này, tính riêng ở TPHCM có 67 đơn vị (nợ trên 2 quý) với tổng số tiền trên 22 tỷ đồng. Theo tôi nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chính sách và cơ chế quản lý BHXH chưa hợp lý”.

Theo qui định, việc thu BHXH sẽ thực hiện trên mức lương ghi trên hợp đồng lao động (HĐLĐ) mà không theo mức lương thực trả. Lợi dụng kẽ hở này, ngoài việc không thực hiện giao kết HĐLĐ, các đơn vị doanh nghiệp thường ký kết HĐLĐ với mức lương thấp hơn thực lãnh rất nhiều lần để trốn tránh đóng BHXH.

Thấy rõ điều này nhưng cơ quan BHXH đành bó tay vì không có cơ sở để đối chiếu. Một rào cản khác là BHXH được giao nhiệm vụ thu BHXH nhưng không được giao quyền xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về BHXH.

Vì thế, khi phát hiện những đơn vị vi phạm nghiêm trọng chính sách BHXH, cơ quan BHXH TPHCM chỉ có “quyền” đề nghị Thanh tra lao động TP xử phạt hành chính hoặc các cơ quan chức năng liên quan xử lý.

Chính vì không bị xử phạt “nóng” và nghiêm khắc nên tình trạng vi phạm chính sách BHXH ngày càng gia tăng với tính chất ngày càng nghiêm trọng hơn.

Trước tình hình việc xử lý các vi phạm về chính sách BHXH chưa mang lại hiệu quả, ông Đỗ Quang Khánh khẳng định: “BHXH TPHCM quyết tâm theo đuổi việc đưa các đơn vị, doanh nghiệp vi phạm nghiêm trọng chính sách BHXH ra tòa để đảm bảo việc tôn trọng pháp luật và lợi ích chính đáng của xã hội lẫn người lao động”.

Thực tế cho thấy, để thực hiện được việc này đòi hỏi phải có sự thống nhất cao và có sự tiếp sức của các cơ quan chức năng. Thời gian qua, việc xử lý rốt ráo các doanh nghiệp trốn đóng BHXH gặp không ít khó khăn vì các nhà làm luật và cơ quan bảo vệ pháp luật đã có nhiều ý kiến khác nhau về việc khởi kiện đưa ra tòa các đơn vị vi phạm nghiêm trọng chính sách BHXH.

Tuy nhiên, từ vụ việc UBND TP Cần Thơ khởi kiện Công ty Meko sẽ tạo ra tiền lệ để các địa phương tiến hành khởi kiện và đưa ra tòa các đơn vị nợ tồn đọng, chiếm dụng tiền BHXH. Ông Khánh cho biết: “Trong thời gian tới BHXH TPHCM sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan, nhất là thanh tra lao động để xử lý kịp thời các vi phạm và đưa các đơn vị chây lì, cố tình không đóng BHXH hoặc chiếm dụng tiền BHXH ra tòa theo qui định của pháp luật.

Về phía người lao động cũng cần hiểu rõ hơn quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc tham gia BHXH để chủ động đòi hỏi, đấu tranh bảo vệ quyền lợi của mình”.

Nghĩa là, khi cần thiết người lao động phải tập làm quen với việc khởi kiện đưa những ông chủ thiếu trách nhiệm, vi phạm chính sách BHXH ra tòa. 

KHÁNH BÌNH