Nguy cơ tiềm ẩn
Những ngày gần đây, mạng xã hội lan truyền hình ảnh một người dân mang danh sách thuốc được ChatGPT gợi ý, liệt kê các thuốc điều trị triệu chứng ho, nghẹt mũi, chảy nước mũi…, đến cửa hàng thuốc mua về điều trị. Ngay sau khi bức ảnh đăng tải, nhiều ý kiến bình luận lo ngại về xu hướng tự kê đơn bằng các công cụ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể gây nguy hiểm về sức khỏe cho người dùng. Một số bình luận khác lại cho rằng, với tình trạng quá tải ở các cơ sở y tế, chờ đợi cả nửa ngày để gặp bác sĩ thăm khám chỉ được 5-7 phút thì việc hỏi bệnh qua ChatGPT sẽ được cung cấp nguồn thông tin “khổng lồ”, từ nguyên nhân mắc bệnh đến kê đơn thuốc để điều trị.
Anh Trần Phú Hữu (42 tuổi, phường Bình Lợi Trung, TPHCM) vừa có trải nghiệm nhớ đời khi làm theo lời khuyên từ ChatGPT. Anh cho biết, do lịch làm việc dày đặc lại thường xuyên căng thẳng, gần đây anh xuất hiện triệu chứng đau đầu dai dẳng kèm tê một bên mặt. Nghĩ do stress, anh hỏi ChatGPT về tình hình bệnh thông qua các triệu chứng và nhận câu trả lời: nhiều khả năng căng thẳng thần kinh, uống thuốc giảm đau và nghỉ ngơi là được. Tin tưởng, anh Phú Hữu uống thuốc và cố ngủ bù. 2 ngày sau, anh nhận thấy tình trạng bất thường như nói khó, đi loạng choạng và được người thân đưa đi cấp cứu. Khi vào bệnh viện, kết quả chẩn đoán cho thấy anh bị tai biến mạch máu não và đã qua thời điểm “vàng” để can thiệp tối ưu.
Cũng vì tin tưởng kết quả trả lời của công cụ Google Gemini, anh Hoàng Văn Chiến (36 tuổi, ngụ phường Phú Lâm, TPHCM) phải vào nhập Bệnh viện Nhân dân 115 để điều trị nhồi máu cơ tim cấp. Trước đó vài ngày, anh bị đau âm ỉ vùng bụng trên; khi hỏi Google, được trả lời bị rối loạn tiêu hóa và gợi ý 3 loại thuốc uống, anh đã mua và sử dụng nhưng không khỏi, đến khi đau ngực không chịu nổi mới vào viện.
Theo PGS-TS-BS Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất, xu hướng tự kê đơn bằng các công cụ trợ lý AI đang tăng nhanh. Việc dựa hoàn toàn vào công cụ tìm kiếm vốn phổ biến trước đây và nay là trợ lý AI để xác định bệnh không chỉ thiếu chính xác mà còn tiềm ẩn nguy cơ chẩn đoán sai, bỏ sót bệnh lý nghiêm trọng.
Công nghệ không thay thế bác sĩ
Tại hội nghị “Ứng dụng ChatGPT trong môi trường y tế hiện nay” do Bệnh viện Thống Nhất tổ chức mới đây, TS-BS Lê Hoàng Phúc, Trưởng khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM, cho biết, ChatGPT là mô hình ngôn ngữ được phát triển bởi OpenAI, để hiểu và tạo văn bản tự nhiên dựa trên ngữ cảnh cuộc hội thoại với con người. Nó sẽ chuyển đổi từ ngôn ngữ người dùng thành ngôn ngữ máy tính, sau đó xử lý thông tin dựa trên nguồn dữ liệu có sẵn và chuyển lại sang ngôn ngữ của người dùng. Tuy nhiên, các thông tin ChatGPT đưa ra phần lớn không được trích nguồn. Điều này khiến người dùng khó kiểm chứng độ xác thực của thông tin. Những câu trả lời tự động sẽ có độ chính xác không cao vì ChatGPT thường tự ý sáng tạo ra thông tin mới. Do đó, người dùng phải tự xác thực lại thông tin dựa trên các tài liệu tham khảo, không để phụ thuộc hoàn toàn vào ChatGPT.
Theo PGS-TS Lê Đình Thanh, ChatGPT chỉ là công cụ hỗ trợ và càng không thể thay thế bác sĩ. AI hiện có thể hỗ trợ đọc hình ảnh, phân tích triệu chứng, dự báo diễn tiến bệnh… nhưng nhiều phần mềm vẫn trong giai đoạn thử nghiệm, độ chính xác chưa bảo đảm để áp dụng rộng rãi. Bên cạnh đó, mô hình bệnh tật thay đổi theo từng khu vực, thời điểm và việc điều trị y khoa lại mang tính cá thể hóa cao. ChatGPT chủ yếu là nền tảng tổng hợp thông tin, chỉ nên xem như kênh tham khảo, muốn kiểm chứng cần phải có chuyên môn y tế. Công nghệ là công cụ, không phải bác sĩ; người dùng không quá cuồng tin vào ứng dụng rồi bỏ lỡ việc đi khám.
“AI không thể nghe tim phổi, đo điện tim, chụp CT hay xét nghiệm máu. Bệnh tim có thể giả dạng đau dạ dày, đột quỵ có thể giống căng thẳng. Chậm cấp cứu, thời gian vàng sẽ mất. Thậm chí, nhiều bệnh lý nguy hiểm như xuất huyết não, viêm ruột thừa, nhiễm trùng huyết, dị ứng nặng… nếu tự dùng thuốc theo lời khuyên trên mạng sẽ diễn tiến nhanh, nguy cơ tử vong cao”, PGS-TS-BS Lê Đình Thanh lưu ý.
