Hiệu quả cao

Trong lúc công tác thi hành án đối với tài sản có trị giá dưới 500.000 đồng gặp rất nhiều khó khăn, ách tắc (do hầu hết là án tồn lâu năm, đối tượng phải thi hành đang thụ hình, chây lỳ hoặc không có tài sản…) thì thật ngạc nhiên, khi phường - xã tiếp nhận và vận dụng “chiếc gậy thần” dân vận vào tư pháp, mọi chuyện thay đổi hẳn…

Đầu năm 2003, TPHCM có 22.000 án phải chuyển giao cho phường - xã đôn đốc thi hành, thu tổng số tiền trên 7,5 tỷ đồng. Hầu hết án chuyển giao đều là án nhỏ, khó thi hành. Vì thế, công tác thi hành án (THA) loại này chủ yếu dựa vào sự kiên trì đeo bám, vận động của cán bộ tư pháp phường - xã. Phó Giám đốc Sở Tư pháp TPHCM Nguyễn Thu Giang cho biết, có lúc, cán bộ tư pháp tưởng chừng “bó tay” trước những án tồn này vì không có thẩm quyền cưỡng chế, lại quá bận bịu với công tác chuyên môn. Thế nhưng, kết quả lại không ngờ, nhiều đơn vị đã biết vận dụng sức dân để đẩy nhanh việc thi hành án…

Chị Lương Thế Đồng, Đội trưởng Đội THA quận 11 kể: “Lúc đầu, nói đến việc chuyển giao án cho phường - xã, tôi chỉ nghĩ đến khía cạnh do Đội THA quá ít chấp hành viên (cụ thể, tại quận 11 chỉ có 3 chấp hành viên), không kham nổi những loại án nhỏ, hơn nữa, tư pháp phường gần dân hơn, dễ theo dõi hơn. Nhưng đến khi chuyển giao thì kết quả thật bất ngờ, phường đã vận dụng sức dân trong công tác vận động, thuyết phục nên thậm chí đến những án không có điều kiện thi hành cũng được gia đình thi hành thay.

Cụ thể như trường hợp của anh N.T.X. đang chấp hành hình phạt tù, tiền án phí gần chục năm không đóng, đến khi phường vận động thì bố của anh đồng ý đóng thay, thế mà mấy ngày sau người mẹ kế hay tin đã đến đòi lại tiền. Bà con tổ dân phố phải ra khuyên răn, thuyết phục hơn một tuần, người mẹ kế mới mang tiền lên đóng trở lại.

Trường hợp một công ty đóng trên địa bàn cũng thế, Đội THA quận gởi giấy mời thi hành đóng tiền án phí thì thư ký công ty nói thẳng với chấp hành viên là giám đốc mới nhất định không đóng, chấp hành viên cứ kêu ông giám đốc cũ đóng, vì ai làm sai người đó chịu. Đến khi phường xuống tận nơi giải thích rõ đây là trách nhiệm của công ty chứ không phải trách nhiệm cá nhân giám đốc nên công ty phải có nghĩa vụ THA… thì hồ sơ vụ việc mới được khép lại.

Chị Trần Thị Láng, cán bộ tư pháp phường Phú Trung quận Tân Phú kể: Nhờ có dân mà nhiều vụ án đã được thi hành. Cụ thể như vụ trợ cấp nuôi con của ông H.A. Ông A cho thuê nhà, đi buôn chuyến tận Hà Nội, cán bộ phường tuần nào cũng xuống tận nhà chờ ông về. Bà con khu phố thấy vậy tự nguyện theo dõi giúp. Khi ông vừa về đến nhà, bà con gọi điện báo ngay cho cán bộ phường.

Trường hợp khác, khi cán bộ phường đến nhà mới hay đối tượng phải THA bán nhà đi nơi khác. Khi ngồi tâm sự, chủ nhà mới hiểu chuyện nên đã tình nguyện đóng giúp. Anh Nguyễn Văn Hải, cán bộ tư pháp phường 2 quận 10 cho biết: Nhiều trường hợp chỉ 50.000 đồng đương sự cũng xin… trả góp, do vừa cải tạo xong, chưa có việc làm. Vì thế, chuyện cán bộ phải bỏ tiền ra đóng thay cũng không phải hiếm.

Công tác thi hành án vốn khó, lại càng khó hơn nếu cán bộ làm việc theo kiểu hành chính, thiếu nhiệt huyết. Nhờ biết kêu gọi sự quan tâm của toàn xã hội, đã xuất hiện nhiều mô hình sáng kiến của địa phương.

Có thể kể một số điển hình: tại quận 3, cán bộ tư pháp phối hợp với cảnh sát khu vực đôn đốc thi hành án; tại các quận 8, 11, chính quyền lập danh sách người phải thi hành án gởi các ban ngành, đoàn thể, khu phố, công an để kêu gọi họ cùng vào cuộc, theo dõi, vận động, thuyết phục thi hành án; các quận Bình Tân, Bình Thạnh thành lập tổ đôn đốc thi hành án do chủ tịch UBND phường - xã làm tổ trưởng, đồng thời xây dựng kế hoạch, đề ra quy chế hoạt động triển khai đến tổ dân phố để dân cùng vận động thi hành; ở Phú Nhuận, Nhà Bè, các ban ngành, đoàn thể, cùng nhân dân động viên, thuyết phục gia đình tự nguyện thi hành án thay cho người thân… Riêng trong năm 2004, toàn thành phố đã thi hành thành công gần 5.000 vụ. Đó là kết quả thiết thực của những mô hình biết vận dụng sức dân… 

HÀN NI