(SGGP). – Sáng 20-6, tại Đà Nẵng, Trường Đại học Đà Nẵng và Trường Đại học Phạm Văn Đồng đã phối hợp tổ chức hội thảo quốc tế với chủ đề “Hoàng Sa - Trường Sa: Sự thật lịch sử”.

Tham dự hội thảo có gần 100 đại biểu là các học giả quốc tế, Việt kiều, các chuyên gia nghiên cứu đầu ngành thuộc các trường đại học, các viện nghiên cứu đến từ Hoa Kỳ, Nga, Pháp, Bỉ, Canada, Australia, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Philippines…; đại diện một số bộ, ban, ngành trung ương và địa phương.

Các đại biểu đã tập trung phân tích và làm rõ các bằng chứng lịch sử, pháp lý về chủ quyền 2 quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa thông qua các thư tịch và bản đồ cổ phương Tây chứng minh chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa; những tuyên bố về lịch sử của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa; chủ quyền lịch sử của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (các tài liệu từ thế kỷ 19); bộ Atlas thế giới của Philippe Vandermaelen và vấn đề chủ quyền trên quần đảo giữa biển Đông; xác lập và thực thi, bảo vệ chủ quyền của Việt Nam liên tục và hòa bình tại 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa phù hợp với luật pháp quốc tế.

Bằng những chứng cứ, tư liệu lịch sử, khoa học... giáo sư Carlyle A.Thayer, nguyên giáo sư Học viện Quốc phòng Australia, chuyên gia về Việt Nam và Đông Nam Á, khẳng định: Trong thế kỷ thứ 17, chúa Nguyễn đã ra lệnh cho các quan chức trong triều thu nạp thủy thủ cho từ 5 đến 18 thuyền, tạo nên đội Hoàng Sa. Đội Hoàng Sa hoạt động ở quần đảo Hoàng Sa khoảng 5 tháng để đánh cá, vẽ bản đồ, khảo sát và lấy hàng hóa từ các tàu buôn bị chìm. Các vị vua triều Nguyễn tiếp tục duy trì đội Hoàng Sa. Vua Gia Long đã chính thức chiếm hữu quần đảo Hoàng Sa từ năm 1816. Dưới thời của người kế vị, vua Minh Mạng, đội Hoàng Sa lại tiếp tục khảo sát và vẽ bản đồ quần đảo, xây dựng một miếu thờ năm 1835, dựng một bia đá khắc lên yêu sách lãnh thổ của Vương quốc An Nam... Bản tuyên bố cuối cùng của Hội nghị Geneva 1954 đã tạm thời chia cắt Việt Nam thành 2 khu vực dọc theo vĩ tuyến 17. Quần đảo Hoàng Sa nằm dưới vĩ tuyến này do vậy nó thuộc quyền kiểm soát của Việt Nam Cộng hòa. Năm 1956, Việt Nam Cộng hòa phản đối sự chiếm đóng của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đối với các đảo thuộc nhóm An Vĩnh. Cũng năm đó Việt Nam Cộng hòa thay thế các lực lượng Pháp trên quần đảo Hoàng Sa và Bộ Khai khoáng khoa học và Công nghiệp nhỏ tiến hành một cuộc khảo sát đối với 4 đảo thuộc quần đảo Hoàng Sa. Quả quyết của Bateman là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa năm 1958 là không chính xác. Bức thư của Thủ tướng Phạm Văn Đồng gửi Trung Quốc không đề cập tới quần đảo Hoàng Sa (hay là quần đảo Trường Sa) cũng như không hề thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa...

Giáo sư Carlyle A.Thayer cho rằng: Tranh chấp hiện nay về chủ quyền trong các vùng biển xung quanh quần đảo Hoàng Sa chỉ có thể giải quyết dựa trên luật pháp quốc tế. Việt Nam cần tranh luận mạnh mẽ điểm này trong các trao đổi cấp chính phủ với Trung Quốc. Việt Nam nên vận động Hiệp hội Các nước Đông Nam Á tỏ ra mạnh hơn trong sự ủng hộ của ASEAN cho việc giải quyết tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực... Việc Trung Quốc khẳng định “chủ quyền không tranh cãi” đối với biển Đông và sự quả quyết về chủ quyền gần đây mang tính xâm lược không lường trước và việc sử dụng tàu quân sự, máy bay của Trung Quốc hiện nay là trở ngại chính cho việc quản lý các giá trị chung trên biển Đông. Dựa trên sự phát triển này, các nước ASEAN nên dự thảo và phê chuẩn một hiệp ước về quy tắc ứng xử cho các lợi ích biển chung của Đông Nam Á...

Theo ông Patrick M. Cronin, Trung tâm Nghiên cứu an ninh Mỹ mới - CNAS, Trung Quốc đang ngày càng trở lên quyết đoán đối với yêu sách của họ trên biển Đông. Những bức ảnh chụp hồi tháng 3 và gần đây được lưu hành cho thấy Trung Quốc đang tiến hành cải tạo đảo Gạc Ma trong quần đảo Trường Sa đang tranh chấp. Đảo Gạc Ma cũng chính là nơi Trung Quốc và Việt Nam có đụng độ hải quân tháng 3-1988. Và đầu tháng 5 này Trung Quốc đã di chuyển giàn khoan vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Tàu Trung Quốc đâm vào tàu cá và tàu bảo vệ bờ biển của Việt Nam. Hai hành động trên ở biển Đông cùng phản ánh những động thái trơ tráo trên biển Đông và là một phần của những tính toán kỹ lưỡng của Bắc Kinh... Liên quan đến khu vực châu Á và biển Đông, Mỹ tìm cách nâng cao vai trò của Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển (UNCLOS), một khuôn mẫu lập quy toàn cầu cần điều chỉnh việc sử dụng biển và đại dương, và ủng hộ một bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông.

Tiến sĩ Trần Đức Anh Sơn, Viện Nghiên cứu Phát triển kinh tế - xã hội Đà Nẵng đã công bố Thư tịch và bản đồ cổ phương Tây chứng minh chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa. Qua các chứng cứ, tư liệu lịch sử đã tiếp cận và thu thập được hơn 100 thư tịch có ghi chép về quàn đảo Hoàng Sa và quá trình khám phá, chiếm hữu xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo này, được xuất bản bằng các thứ tiếng Pháp, Anh, Đức, Tây Ban Nha, Ý và Hà Lan. Ngoài các thư tịch cổ, còn có nhiều bản đồ (hơn 140 bản đồ) được các nhà địa lý, các nhà hàng hải, các nhà bản đồ học ở các nước phương Tây vẽ và xuất bản trong các thế kỷ 16 - 19 đã góp phần chứng minh chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa. Những thư tịch và bản đồ do các nước phương Tây xuất bản trong các thế kỷ 16 - 19 ghi nhận lãnh thổ Trung Quốc chỉ đến cực Nam đảo Hải Nam (nằm ở phía Bắc vĩ tuyến 18 độ Bắc), hoàn toàn không bao gồm quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của Việt Nam (nằm ở phía Nam vĩ tuyến 17 độ Bắc) mà Trung Quốc mới đặt tên là Xisha qundao và Nansha qundao (Nam Sa quần đảo) từ năm 1931 và hiện đang đòi hỏi chủ quyền một cách phi lý và phi pháp.

NGUYỄN HÙNG