Michelangelo được xây dựng như một lá chắn đa tầng, sử dụng AI làm bộ não điều phối để bảo vệ các cơ sở hạ tầng quan trọng, khu vực đô thị nhạy cảm và tài sản chiến lược của châu Âu. Hệ thống này được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa tốc độ cao như vũ khí siêu thanh (di chuyển trên Mach 5 - khoảng 6.174km/giờ) và các cuộc tấn công của đông đảo UAV.
CEO của Công ty Leonardo, Roberto Cingolani, đã khẳng định “phòng thủ phải đổi mới, dự đoán và nắm bắt hợp tác quốc tế”, bởi trong thế giới hiện tại, tốc độ của cuộc tấn công thường vượt xa khả năng phản ứng của con người. Đây là lúc AI, với khả năng xử lý dữ liệu gần như tức thời, trở thành yếu tố quyết định.
Giá trị cốt lõi của Michelangelo nằm ở khả năng tương tác liên miền, cho phép AI phân tích dữ liệu từ một mạng lưới cảm biến dày đặc trên bộ, trên biển, trên không và trong không gian mạng. AI sẽ đánh giá mối đe dọa và tự động chọn ra phương tiện đối phó hiệu quả nhất, biến hệ thống này thành một “mạng lưới tiêu diệt” tự động hóa cao.
Với khả năng tích hợp linh hoạt này, Michelangelo có thể khắc phục vấn đề phân mảnh cố hữu trong phòng thủ châu Âu và có thể hoạt động song song với các hệ thống phòng thủ hiện có của Khối liên hiệp Bắc Đại Tây Dương (NATO). Leonardo đặt mục tiêu đạt khả năng hoạt động đầy đủ vào khoảng năm 2027-2028, với thị trường tiềm năng ước tính lên đến hàng trăm tỷ EUR.
Sự xuất hiện của Michelangelo diễn ra trong bối cảnh các quốc gia thành viên NATO đang phải nỗ lực đạt mục tiêu chi tiêu quốc phòng tối thiểu 2% GDP. Dự án này là sự bổ sung công nghệ AI tiên tiến cho Sáng kiến Lá chắn bầu trời châu Âu (ESSI) do Đức khởi xướng. Tuy nhiên, trong khi ESSI là một chương trình mua sắm chung bao gồm hơn 20 quốc gia, thì Pháp và Italy lại ưu tiên các giải pháp nội khối như Michelangelo.
Điều này phản ánh sự phức tạp trong hợp tác phòng thủ, khi các nước phải cân bằng giữa việc thúc đẩy mua sắm chung (như đối với ESSI) để tối ưu chi phí và hỗ trợ các dự án công nghệ quốc gia và khu vực (như Michelangelo) để duy trì năng lực công nghiệp quan trọng, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ lưỡng dụng như AI.
Việc sử dụng AI để ra quyết định trong phòng thủ cũng làm dấy lên những cuộc tranh luận về đạo đức và quyền kiểm soát của con người (Human-in-the-Loop) trong hệ thống vũ khí tự động, một yếu tố mà các nhà lập pháp EU đang đặc biệt quan tâm. Để một lá chắn dựa trên AI như Michelangelo được chấp nhận rộng rãi, dự án phải tuân thủ nghiêm ngặt các khuôn khổ đạo đức và pháp lý của châu Âu.
Thành công của dự án này sẽ là phép thử cho khả năng các quốc gia châu Âu có thể vượt qua sự phân mảnh chính trị và pháp lý để xây dựng một lá chắn bảo vệ toàn diện, dựa trên công nghệ và hiệu quả, cho cả lục địa.
