Tạo cơ chế nói thẳng, nói thật

Làm thế nào để các nhà khoa học phát biểu thẳng thắn suy nghĩ của mình; làm gì để đổi mới tư duy về công tác nghiên cứu lý luận; người làm công tác tư tưởng cần có yêu cầu gì… Đó là một số vấn đề được nêu ra tại Hội thảo khoa học “Quan điểm, nguyên tắc và phương hướng, giải pháp đổi mới công tác tư tưởng, lý luận trong tình hình mới” do Tạp chí Cộng sản phối hợp với Trường ĐH Kỹ thuật Công nghệ TPHCM tổ chức vào ngày 29-12. Báo SGGP trích đăng một số ý kiến.

• Đảng viên, nói đi đôi với làm (GS Trần Thanh Đạm, nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TPHCM)

Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng CSVN là những giá trị tinh thần cao cả, rộng lớn, sâu sắc đồng thời có khả năng tiếp cận với mọi đối tượng khác nhau trong quần chúng nhân dân.

Những người làm công tác tư tưởng của Đảng phải có khoa học và nghệ thuật tuyên truyền - giáo dục thích hợp với từng đối tượng, với mọi đối tượng, làm sao cho “dân hiểu, dân tin, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”, làm cho ý Đảng với lòng dân nhất trí, “Đảng lãnh đạo, nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ” trong mọi việc lớn nhỏ, đưa việc nước, việc dân đi đến kết quả và thành công.

Hồ Chí Minh là tấm gương sáng của người cộng sản. Người biết cách đưa chân lý của cách mạng đến với mọi tầng lớp nhân dân, dù trình độ văn hóa, nhận thức như thế nào, dẫn dắt quần chúng từ nguyện vọng, lợi ích của mình đi đến giác ngộ và hành động theo sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng để hoàn thành mọi nhiệm vụ. Người tin rằng “dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”. Nhân dân là sức mạnh vô địch.

Để tư tưởng, đường lối của Đảng thâm nhập vào quần chúng, cách tốt nhất là lời nói đi đôi với việc làm, “đảng viên đi trước, làng nước theo sau”, mỗi đảng viên “thật sự là người đầy tớ, người lãnh đạo thật trung thành của nhân dân” như lời căn dặn của Bác Hồ trong Di chúc.

• Khuyến khích những ý kiến khác nhau (TS Nguyễn Hữu Nguyên, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM)

Thiết lập cơ chế dân chủ trong nghiên cứu bằng khung pháp luật chứ không phải bằng các quy định riêng. Đổi mới quan niệm về chức năng và nhiệm vụ nghiên cứu khoa học: xác định chức năng và nhiệm vụ là phát hiện, phản biện, dự báo và phải trả lời các câu hỏi điều gì làm được, làm được ở mức nào và điều gì không làm được, không nên nghiên cứu minh họa. Nên chấp nhận và khuyến khích những ý kiến khác nhau và phản biện.

Tiếp tục nghiên cứu Chủ nghĩa Mác nhưng cần mở rộng, đi tìm những gì Mác chưa đề cập. Tìm hiểu những gì “ngoài Mác” không có nghĩa là “chống Mác” mà là phát triển lý luận theo đúng quan điểm triết học của Mác. Chủ tịch Hồ Chí Minh là một trong những người đã làm như thế.

• Bắt đầu từ người làm công tác tư tưởng (Phạm Quang, nguyên Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy TPHCM)

Người làm công tác tư tưởng, dù bất cứ ở cương vị lãnh đạo nào cũng phải hết sức trung thực, tự giác, khiêm tốn, thẳng thắn. Phải biết chỗ mạnh, chỗ yếu của mình trong nhận thức lý luận, trình độ khoa học cũng như sự am hiểu về thực tiễn để lắng nghe người khác.

Phải quán triệt đường lối của Đảng đề ra trên tinh thần nào, nội dung gồm những gì, để đạt yêu cầu gì trong tình hình đấu tranh và xây dựng đất nước, đem lại lợi ích trước mắt hay lâu dài cho quần chúng như thế nào…

Bản thân mình phải tâm đắc, phải toàn tâm toàn ý, đồng tình với đường lối đó thì mới truyền đạt được cả lý và tình vào người khác, vào nhân dân. Nếu mình hiểu không đầy đủ, bản thân mình chưa thật đồng tình với đường lối đó thì làm sao làm công tác tư tưởng với người khác được.

Phải tôn trọng, lắng nghe người khác; đối thoại, đấu tranh tư tưởng sôi nổi để làm sáng tỏ những điều đúng đắn của đường lối đó, biến tư tưởng thành hành động của mọi người.

• Tạo diễn đàn “Góp ý với Đảng” trên mạng Internet (TS Hồ Bá Thâm, Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM)

Cần tạo nên diễn đàn “Góp ý với Đảng” về lý luận trên Internet. Từ đó, không chỉ biết được tâm trạng và cách tư duy, nhận thức, quan niệm của nhiều đối tượng khác nhau, làm cho vấn đề không đơn chiều và tạo nên tranh luận thuyết phục nhau, làm sáng tạo lý luận và có thể phát triển hơn nữa.

Không tổ chức và tạo tranh luận thì dễ gây sự ức chế bất lợi cả về mặt tâm lý và tư tưởng. Hơn nữa nó sẽ bị khô cứng, đơn điệu về mặt lý luận, không tạo nên động lực sáng tạo lý luận và cũng là biểu hiện một môi trường, một thiết chế thiếu dân chủ, công khai.

Ở thời điểm trước thềm Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, theo chúng tôi, cần có một cuộc tranh luận sâu rộng hơn nữa để vừa tạo nên đột phát tư duy lý luận, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Chủ thuyết phát triển của VN, bổ sung Cương lĩnh, vừa đấu tranh với các quan điểm sai trái, tạo nên thống nhất, đồng thuận tư tưởng trong thời kỳ mới.

TUẤN SƠN