Dự kiến trong các ngày 25, 26 và 27-11-2016, những người hoàn thành thời gian tập sự hành nghề luật sư sẽ tham dự đợt kiểm tra kết quả tập sự lần thứ 2 năm 2016. Thế nhưng, với yêu cầu về thời điểm nộp hồ sơ tham dự kiểm tra và hồ sơ kiểm tra thực hành, nhiều thí sinh ở khu vực phía Nam (từ Đà Nẵng trở vào) bất đắc dĩ lâm vào cảnh “chạy” thời hạn.
Biết “non” vẫn phải xác nhận
Giữa tháng 9-2016, cầm trên tay báo cáo quá trình tập sự hành nghề luật sư của "học trò" do mình hướng dẫn, luật sư H. (Đoàn Luật sư TPHCM) phân vân mãi. "Học trò" của vị luật sư này tham gia khóa đào tạo nghề luật sư 6 tháng nên thời gian tập sự hành nghề luật sư phải đủ 18 tháng, từ ngày 14-4-2015 đến ngày 14-10-2016. Tuy nhiên, theo thông báo của Hội đồng Kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư khu vực phía Nam, thời hạn cuối nhận hồ sơ tham dự kiểm tra và hồ sơ kiểm tra thực hành là ngày 20-9-2016; giờ nếu không xác nhận thì luật sư tập sự của luật sư H. sẽ bị lỡ dịp kiểm tra so với các luật sư tập sự cùng thời điểm, còn nếu xác nhận thì quả là "non" ngày tháng. Cuối cùng, luật sư H. đành nhận xét và ký xác nhận cho luật sư tập sự, dù lòng còn nhiều băn khoăn.
Những trường hợp tương tự trên đây không phải là ít, nhưng dẫu sao các luật sư tập sự cũng đã có 17 tháng tập sự hành nghề so với yêu cầu 18 tháng, được cọ xát nhiều nên năng lực chuyên môn cũng khá ổn. Đáng lo là những trường hợp đang tập sự hành nghề luật sư 12 tháng, theo quyết định thời gian tập sự từ ngày 11-11-2015 đến ngày 11-11-2016. "Để kịp thời hạn nộp trước ngày 20-9-2016, họ phải hoàn tất báo cáo quá trình tập sự hành nghề luật sư, sổ nhật ký tập sự, hồ sơ kiểm tra thực hành từ cuối tháng 8-2016, nghĩa là thực tế họ bị thiếu hụt gần 3 tháng tập sự, dẫn đến khó đảm bảo về mặt chất lượng", một luật sư của Đoàn Luật sư TPHCM chia sẻ. Ngoài ra, một số luật sư hướng dẫn khác cũng tâm sự rằng họ cảm thấy "chùn tay" khi đặt bút ký vào phần nhận xét cho một quá trình chưa hoàn thành; bởi ai nói trước được trong thời gian còn lại khoảng 3 tháng đó, người tập sự hành nghề luật sư có thay đổi gì khác không về năng lực chuyên môn, ý thức tổ chức kỷ luật hay tư cách đạo đức... và lúc ấy, phần nhận xét sớm liệu có chính xác?
Các luật sư tại phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ sai phạm xảy ra tại Ngân hàng TMCP Xây dựng Việt Nam (ảnh mang tính minh họa)
Hồ sơ khó toàn vẹn
Khi đăng ký tham dự kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư, thí sinh nào cũng mong muốn hồ sơ của mình thật ấn tượng với những vụ việc tranh tụng, tư vấn đa dạng, phong phú đã được phân công tham gia. Thế nhưng, với việc phải nộp sớm hồ sơ tham dự kiểm tra và hồ sơ kiểm tra thực hành, mọi vụ việc phải chốt lại ở thời điểm cuối tháng 8-2016, báo cáo quá trình tập sự hành nghề luật sư của không ít thí sinh "nhạt" hơn so với dự kiến và công sức chuẩn bị của họ. Việc này khiến cho quyền lợi của họ bị thiệt thòi vì trong khoảng thời gian bị "cắt xén", "ép chín", có thể họ sẽ có được vài vụ việc để liệt kê thêm, bài thực hành của họ sẽ phong phú, đầy đủ hơn. Một luật sư tập sự hành nghề 12 tháng chuẩn bị tham dự kiểm tra cho biết: "Nghĩ rằng đến tháng 11-2016 mới phải hoàn tất hồ sơ, tôi dự định sẽ đưa vào hồ sơ vụ việc kiểm tra thực hành một vụ án cố ý gây thương tích mà tôi rất tâm đắc. Vụ này tôi được cùng luật sư hướng dẫn tham gia bào chữa cho bị cáo, tôi đã đọc kỹ hồ sơ, gặp bị cáo nhiều lần và chuẩn bị nhiều luận cứ để đưa ra tranh tụng tại phiên tòa xét xử sơ thẩm dự kiến diễn ra vào giữa tháng 10-2016. Với một vụ việc được chuẩn bị kỹ như thế, tôi cảm thấy tự tin đối với phần kiểm tra thực hành. Đột nhiên có thông báo phải nộp hồ sơ kiểm tra thực hành trước ngày 20-9-2016, tôi buộc lòng phải thay thế bằng một vụ tư vấn pháp luật về lập di chúc chia di sản thừa kế vốn đơn giản, ngoài sở trường nên tôi không tập trung quá nhiều, chắc sẽ khó lấy điểm kỹ năng tốt. Có nhiều người bạn đồng nghiệp cũng lâm vào thế bị động giống tôi".
Điều khó hiểu là cùng thông báo về việc tổ chức kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư đợt 2 năm 2016, trong khi tại khu vực phía Nam chốt thời hạn quá sớm như trên thì tại khu vực phía Bắc (từ tỉnh Thừa Thiên - Huế trở ra), thời hạn nộp hồ sơ được quy định hợp lý hơn: 15-10-2016 đối với hồ sơ tham dự kiểm tra và 18-11-2016 đối với hồ sơ kiểm tra thực hành. Việc một bên bị "về đích" sớm khiến cho nhiều luật sư hướng dẫn và luật sư tập sự thắc mắc, vì có khả năng tạo ra sự thiếu công bằng đối với thí sinh của hai khu vực.
Từ trước đến nay, việc thi cử luôn theo nguyên tắc học xong mới thi; đồng thời, đợt kiểm tra kết quả tập sự hành nghề luật sư là kỳ thi quan trọng, là cơ sở để luật sư tập sự được Bộ Tư pháp cấp chứng chỉ hành nghề luật sư, trở thành luật sư chính thức nếu đạt yêu cầu kiểm tra. Luật sư là những người góp phần bảo vệ công lý và Liên đoàn Luật sư Việt Nam là tổ chức xã hội - nghề nghiệp đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của luật sư, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ luật sư, giám sát việc tuân theo pháp luật, quy tắc đạo đức và ứng xử nghề nghiệp luật sư, thực hiện quản lý hành nghề luật sư. Vì vậy, Liên đoàn Luật sư Việt Nam cần cân nhắc đưa ra những quy định phù hợp, để không làm ảnh hưởng chất lượng đầu ra của luật sư.
ÁI CHÂN
