Lũy kế từ năm 1993 đến 2014:
(SGGPO).- Ngày 7-8, tại TP Đà Nẵng, theo sáng kiến của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), Ban Kinh tế Trung ương và UBND TP Đà Nẵng phối hợp tổ chức Hội thảo “Hoạt động ODA tại Việt Nam - 20 năm nhìn lại”.
Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh phát biểu tại hội thảo
Hội thảo có sự tham dự của Ông Vũ Văn Ninh, Phó Thủ tướng Chính phủ; Ông Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Kinh tế trung ương; Ông Nguyễn Chí Dũng, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT; ÔngHuỳnh Đức Thơ, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng; Ông Nguyễn Duy Sơn, Quyền Giám đốc danh mục quốc gia của WB tại Việt Nam; cùng các Bộ, ngành; các đại sứ quán, tổ chức quốc tế, định chế tài chính quốc tế; các ngân hàng thương mại tại Việt Nam; các doanh nghiệp; địa phương; các chuyên gia, nhà khoa học...
Quang cảnh buổi hội thảo
Hội thảo nhằm đánh giá tác động, thực trạng, những khó khăn vướng mắc trong việc huy động và sử dụng các nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi nước ngoài và các nguồn vốn khác trong 20 năm qua. Hội thảo cũng đưa ra những kiến nghị, đề xuất cũng như giải pháp để nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng hiệu quả vốn ODA cùng các nguồn vốn khác tại Việt Nam để phục vụ phát triển kinh tế xã hội giai đoạn 2016-2020.
Theo báo cáo, chặng đường 20 năm (1995-2015) là chặng đường mang tính bước ngoặt, khẳng định đường lối đổi mới và hội nhập đúng đắn của toàn Đảng, toàn dân Việt Nam. Trong đó, sự hợp tác chặt chẽ và thường xuyên với các nhà tài trợ, tổ chức quốc tế thông qua nguồn vốn ODA là động lực quan trọng về cả vật chất và tinh thần để Việt Nam vượt qua khó khăn, đặc biệt là hai cuộc khủng hoảng 1997-1999 và 2008-2009, khắc phục những bất ổn, yếu kém để đạt được những thành tựu quan trọng về kinh tế xã hội.
Tính đến tháng 12-2012, đã có 20 Hội nghị nhóm tư vấn các nhà tài trợ cho Việt Nam (gọi tắt là Hội nghị CG thường niên) được tổ chức. Từ 2013, các quan hệ hợp tác của Việt Nam với các Nhà tài trợ được nâng lên tầm đối tác thông qua Diễn đàn Đối tác Phát triển Việt Nam, trong đó chủ yếu từ các nước: Nhật Bản, Nga, Trung Quốc, Hiệp hội Phát triển Quốc tế IDA, ADB, WB.
Nguồn vốn ODA tại Việt Nam được thực hiện dưới 3 hình thức chủ yếu gồm ODA viện trợ không hoàn lại chiếm khoảng 10-12%; ODA vay ưu đãi chiếm khoảng 80% và ODA hỗn hợp chiếm khoảng 8-10%.
Lũy kế từ năm 1993 đến 2014, tổng giá trị vốn ODA cam kết cho Việt Nam đã lên đến 89,5 tỷ USD, tổng vốn đã ký kết đạt 73,68 tỷ USD bình quân 3,5 tỷ USD/năm; vốn ODA và vốn vay ưu đãi giải ngân đạt 53,89 tỷ USD, chiếm trên 73,2% tổng vốn ODA đã ký kết.
Hiệu quả sử dụng vốn ODA cũng được các nhà tài trợ đánh giá tích cực, Việt Nam tiếp tục là nước sử dụng nguồn vốn ODA tốt. Khoảng 80 tỷ USD mà các nhà tài trợ đã cam kết dành cho Việt Nam trong 20 năm qua không chỉ mang đến cho Việt Nam nguồn vốn bổ sung quan trọng phục vụ quá trình phát triển KT-XH, xóa đói giảm nghèo, phát triển nông nghiệp, nông thôn, xây dựng hạ tầng, đào tạo phát triển nguồn nhân lực... quan trọng hơn sự cam kết này cũng đồng thời khẳng định sự ủng hộ mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đối với công cuộc đổi mới và chính sách phát triển đúng đắn của Đảng và Chính phủ Việt Nam, sự tin tưởng của các nhà tài trợ vào hiệu quả tiếp nhận và sử dụng vốn ODA của Việt Nam.
GS.TS. Vương Đình Huệ khẳng định: Trong hơn 20 năm qua, chủ trương nhất quán của đảng và nhà nước của Việt Nam là thu hút các nguồn ODA hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội và xoá đói giảm nghèo cho đất nước. Hơn 20 năm, việc huy động và sử dụng nguồn vốn ODA có nhiều thành tựu nhưng bên cạnh đó, việc quản lý, sử dụng các nguồn vốn ODA trong những năm qua còn bộc lộ một số hạn chế. Theo GS.TS. Vương Đình Huệ, nguyên nhân chủ yếu là do: Thiếu một định hướng tổng thể với tầm nhìn dài hạn làm cơ sở cho việc huy động và sử dụng một cách có hiệu quả hơn; các nguồn vốn ODA ưu đãi thường kèm theo những điều kiện như chỉ định thầu, ưu tiên nhà thầu nước ngoài, yêu cầu mua máy móc, thiết bị, vật liệu từ quốc gia tài trợ vốn ODA; các dự án thiếu tính cạnh tranh nên chi phí đầu tư thực tế thường tăng hơn rất nhiều so với dự toán ban đầu; vốn dễ tiếp cận và trách nhiệm của người đi vay không cao nên các dự án sử dụng vốn ODA có nguy cơ quản lý kém hiệu quả, nảy sinh nhiều bất cập.
Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cho biết: Trong 20 năm huy động, quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA, Việt Nam có những thành tựu lớn, góp phần đưa nền kinh tế từng bước hội nhập với kinh tế thế giới. Nguồn vốn ODA cung cấp một lượng vốn hết sức quan trọng cho Việt Nam trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, trong bối cảnh nguồn lực của nhà nước, xã hội chưa được phát huy cao độ, còn nhiều hạn chế. Với lượng vốn qua 20 năm cam kết chiếm khoảng 10% tổng nguồn vốn xã hội, đóng góp vào tổng nguồn vốn đầu tư cho Việt Nam. Các nguồn vốn ODA tập trung vào các lĩnh vực quan trọng và thiết yếu, đặc biệt là hạ tầng về kinh tế. Nhiều công trình lớn của Việt Nam được nguồn vốn ODA tài trợ như ngành giao thông, thủy lợi, cơ sở hạ tầng đô thị, ứng phó với biến đổi khí hậu...
Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cũng cho rằng, bên cạnh những thành tựu, trong quản lý, sử dụng nguồn vốn ODA cũng còn tồn tại một số hạn chế, chưa được hài hoà; năng lực quản lý chưa theo kịp,... vì vậy, Chính phủ chỉ đạo các đơn vị chức năng đánh giá để khắc phục những hạn chế, yếu kém cả về cơ chế chính sách, cả về giải pháp trong quản lý ODA; tăng cường thanh tra, kiểm tra để đảm bảo nguồn vốn ODA sử dụng đúng mục đích, đạt hiệu quả và chống thất thoát.
Nguyên Khôi
