Ngày 26-12, Sở Y tế TPHCM tổ chức hội thảo chuyên gia xây dựng đề án phát triển hệ thống dưỡng lão trên địa bàn TPHCM giai đoạn 2025-2030 và những năm tiếp theo.
Theo ông Nguyễn Tăng Minh, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM, thành phố hiện có khoảng 1,6 triệu người cao tuổi (từ 60 tuổi trở lên), tốc độ già hóa dân số rất nhanh nhưng chỉ có 36 cơ sở chăm sóc nhóm đối tượng này.
Trong đó, 10 cơ sở công lập đóng vai trò nền tảng khi chăm sóc hơn 2.200 người cao tuổi, chức năng chủ yếu là nuôi dưỡng dài hạn các trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt hoặc cần chăm sóc toàn thời gian; 26 cơ sở ngoài công lập tham gia vào hoạt động xã hội hóa, quy mô vừa và nhỏ, chăm sóc hơn 1.300 người cao tuổi.
Thực tế cho thấy, số lượng cơ sở dịch vụ dưỡng lão quá thấp so với nhu cầu. Loại hình dịch vụ chăm sóc chưa đa dạng, đặc biệt thiếu các loại hình chuyên sâu như chăm sóc người bệnh sa sút trí tuệ, phục hồi chức năng sau tai biến, chăm sóc giảm nhẹ cuối đời...
Chia sẻ tại hội thảo, ThS Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM phân tích, phần lớn các cơ sở chăm sóc người cao tuổi của thành phố vẫn vận hành theo mô hình nội trú truyền thống, trong khi nhu cầu dịch vụ tại đô thị đòi hỏi mô hình linh hoạt.
Tình trạng thiếu hụt nhân lực chuyên ngành lão khoa, tâm lý - xã hội và phục hồi chức năng khiến nhiều cơ sở chưa đạt chuẩn chuyên môn. Chi phí cao, độ bao phủ thấp khiến người cao tuổi khó tiếp cận dịch vụ dưỡng lão.
“Những hạn chế này cho thấy TPHCM cần một mô hình chăm sóc mới có khả năng bao phủ rộng hơn, tận dụng mạng lưới y tế cơ sở và gắn kết chặt chẽ với hệ thống an sinh xã hội”, ThS Phạm Bình An nói.
Phân tích kinh nghiệm quốc tế về phát triển hệ thống dưỡng lão cho thấy, tại Hàn Quốc, điểm nổi bật nhất là chiến lược cung ứng dịch vụ theo cơ chế thị trường: nhà nước đóng vai trò người mua và giám sát, khu vực tư nhân được khuyến khích đầu tư mạnh vào cơ sở chăm sóc.
Trong khi đó, hệ sinh thái chăm sóc người cao tuổi ở Singapore có tính thực thi rất cao, kết hợp tài chính đa tầng, mạng lưới dịch vụ cộng đồng, hỗ trợ việc làm và quy hoạch đô thị thân thiện. Sáng kiến “Singapore khỏe mạnh hơn” tập trung vào y tế dự phòng trước khi bệnh tật phát sinh.
Một bài học của Hà Lan mà các chuyên gia cho rằng TPHCM có thể áp dụng, là mô hình dịch vụ đổi mới sáng tạo như “Làng sa sút trí tuệ”. Thay vì tiếp cận người bệnh như đối tượng y tế, mô hình này tạo ra một không gian sống “bình thường hóa” dưới dạng một khu dân cư khép kín.
ThS Phạm Bình An đề xuất, TPHCM có thể xây dựng mô hình tổng thể, cơ chế tài chính đa tầng cho hệ thống dưỡng lão, vận hành bền vững về tài chính. Mạng lưới dịch vụ đa tầng “Nhà ở - Cộng đồng - Cơ sở nội trú” sẽ giúp đưa TPHCM đi theo quỹ đạo quốc tế: ưu tiên tại nhà, bán trú, cộng đồng; nội trú là tuyến cuối.
Đồng thời, xây dựng mô hình chăm sóc tích hợp giữa y tế phường xã và cơ sở chăm sóc người cao tuổi; xây dựng nền tảng số và thử nghiệm có kiểm soát đổi mới về dưỡng lão; phát triển nhân lực, thu hút nhà đầu tư, chuẩn bị nguồn lực dài hạn...
