Nhắm vào trọng tâm chiến lược của Mỹ
Theo nguồn tin, các nhà đàm phán của Trung Quốc cũng hối thúc Washington giảm thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu và linh kiện mà các nhà máy Trung Quốc dự kiến xây dựng tại Mỹ sẽ sử dụng.
Đề xuất này được nêu ra trong các cuộc đàm phán thương mại tại Madrid, Tây Ban Nha tháng trước, nơi hai bên đạt được thỏa thuận khung cho phép mạng xã hội TikTok tiếp tục hoạt động ở Mỹ.
Khác với các cuộc đàm phán trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump vốn tập trung vào việc Trung Quốc mua hàng xuất khẩu Mỹ, đề xuất lần này xoay quanh đầu tư trực tiếp tại Mỹ, lĩnh vực chịu giám sát chặt chẽ vì lý do an ninh quốc gia.
Người phát ngôn Nhà Trắng từ chối bình luận cụ thể, chỉ cho biết chính quyền đang tập trung yêu cầu Trung Quốc tuân thủ các cam kết trong thỏa thuận thương mại; đồng thời tiếp tục đối thoại để đảm bảo “sân chơi bình đẳng” cho doanh nghiệp, nông dân và người lao động Mỹ.
Hiện chưa rõ liệu Tổng thống Donald Trump có chấp thuận đề nghị của Bắc Kinh trước cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng 10 hay không.
Theo CNBC, Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Scott Bessent mới đây bày tỏ kỳ vọng về một bước “đột phá khá lớn” trong các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc trước thềm cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung Quốc bên lề Hội nghị cấp cao Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) tại Hàn Quốc từ ngày 30-10 đến 1-11. Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump từng tuyên bố “mục tiêu quan trọng nhất với Trung Quốc là đạt được một thỏa thuận lớn”.
Vượt xa mọi cam kết đầu tư
Theo dữ liệu của Rhodium Group - tổ chức tư vấn và nghiên cứu kinh tế độc lập của Mỹ, đầu tư của Trung Quốc vào Mỹ đã sụt giảm mạnh trong gần một thập niên qua, từ mức kỷ lục 57 tỷ USD năm 2016 xuống chỉ còn 2,1 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025.
Ủy ban Đầu tư nước ngoài tại Mỹ, do Bộ Tài chính đứng đầu, đã đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn các thương vụ thâu tóm của Trung Quốc vì lý do an ninh. Chẳng hạn như chặn Trung Quốc mua lại công ty dịch vụ tài chính quốc tế MoneyGram và buộc bán ứng dụng hẹn hò Grindr của nhà đầu tư Trung Quốc.
Nếu được thông qua, gói đầu tư 1.000 tỷ USD từ Trung Quốc sẽ vượt xa mọi cam kết đầu tư khác mà Mỹ từng nhận được, bao gồm 600 tỷ USD từ Liên minh châu Âu và 550 tỷ USD từ Nhật Bản trong 4 năm tới. Đồng thời đánh dấu một sự đảo ngược chính sách lớn trong quan hệ kinh tế giữa Washington và Bắc Kinh.
Theo giới phân tích, khả năng gói đầu tư nói trên là áp dụng mô hình giống như thỏa thuận với TikTok: Mỹ sẽ được quyền kiểm soát hoạt động của bộ phận liên quan tại nước Mỹ, trong khi Trung Quốc vẫn giữ quyền sở hữu phần còn lại.
Đó là cách để Washington kiểm soát yếu tố an ninh quốc gia, trong khi không loại bỏ hoàn toàn quyền kinh doanh của công ty Trung Quốc. Tuy nhiên, nhiều chi tiết như quy mô đầu tư, điều kiện ràng buộc, cấu trúc kiểm soát, phân bổ vốn và cam kết lâu dài vẫn đang được đàm phán.
