Bão hòa truyền hình thực tế?

Gần 40 chương trình truyền hình thực tế (THTT) đã chiếm trọn các khung giờ vàng phát sóng trên các kênh truyền hình lớn tại Việt Nam. Song điều dễ nhận thấy là tốc độ tăng trưởng “nóng”, trăm hoa đua nở của các THTT lại tỷ lệ nghịch với chất lượng thí sinh và tỷ lệ thuận với các lùm xùm, tai tiếng.

Khủng hoảng tài năng…

Hai ngày cuối tuần nếu không đi chơi và ngồi trước máy thu hình thì bạn có rất ít lựa chọn ngoài xem các chương trình THTT. Ngay sau khi Vietnam Idol kết thúc, Gương mặt thân quen liền chiếm chỗ, rồi Ngôi sao Việt mới ngưng, đã có Giọng hát Việt nhí, Đồ rê mí, Nhân tố bí ẩn, Bước nhảy hoàn vũ nhí, Master Chef... Tháng 9 này Vietnam Got Talent lại tiếp tục lên sóng và Cặp đôi hoàn hảo đã rục rịch lên lịch casting... THTT tại Việt Nam thật sự đã đi vào giai đoạn bão hòa.

Cơn bão mang tên THTT càn quét qua một nền showbiz quá nhỏ bé mới được vài mùa song đã bộc lộ dấu hiệu sa sút khi lặp đi lặp lại đến nhàm chán của các gương mặt từ giám khảo, MC đến cả các thí sinh. Có những thí sinh đi thi hết cuộc thi này đến cuộc thi khác, người nổi tiếng cũng vậy, có điều vì họ nổi tiếng nên ngoài làm thí sinh, họ còn làm giám khảo cho các chương trình khác.

Những thí sinh, người nổi tiếng đã đoạt giải cao tại các cuộc thi có cơ hội làm MC, làm giám khảo các chương trình THTT khác. Có những cuộc thi ca hát không thể mời được ngôi sao, đã buộc phải mời tới những ca sĩ trẻ, thuộc diện bề nổi, thiếu chiều sâu chuyên môn vào ghế Ban giám khảo. Dù rằng biên độ tuyển chọn thí sinh của các chương trình THTT có rộng hơn, trải khắp ba miền Bắc Trung Nam, phần thưởng cũng hấp dẫn hơn song cũng không vì thế mà công cuộc “đãi cát tìm vàng” kém phần khốc liệt.

Gần đây, một trong những đại gia nắm trong tay nhiều chương trình THTT đã đăng đàn mạnh miệng tuyên bố rằng không có chuyện cạn kiệt tài năng vì họ luôn có ý thức “để dành” cho những mùa sau. Song, thực tế lại không như vậy. Tình trạng “không có bột - khó gột nên hồ” có thể nhận thấy rõ nhất với chương trình Ngôi sao Việt. Trước khi đến Việt Nam, cuộc thi tìm kiếm ngôi sao ca nhạc Hàn Quốc, K-Pop Star Hunt (tên gốc) đã được tổ chức rất thành công tại nhiều nước châu Á như Thái Lan, Singapore, Phillipines... Nhưng khi đến với Việt Nam trong mùa đầu tiên với Ngôi sao Việt thì công nghệ giải trí Hàn Quốc lại không phát huy được thế mạnh dù giải thưởng của cuộc thi tìm kiếm tài năng này được xếp vào dạng “khủng” với 7,5 tỷ đồng cho người thắng cuộc.

Lý do duy nhất lý giải cho sự mờ nhạt của Ngôi sao Việt là không tìm được các thí sinh tài năng. Với hơn 3.000 người dự thi nhưng không có giọng hát, gương mặt nào nổi bật và thật sự xuất sắc vì thế dù ban tổ chức có đầu tư cho các thí sinh xuất ngoại để học tập và tiếp cận công nghệ giải trí hiện đại thì cũng chẳng thay đổi cục diện được bao nhiêu. Ngoại hình của các thí sinh có thể sáng sủa hơn, bắt mắt hơn, cách trình diễn sân khấu cũng sôi động hơn nhưng giọng hát thì vẫn liu riu ở mức trung bình khá khiến người xem không khỏi thất vọng. Hay như chương trình Nhân tố bí ẩn, dù ngay khi xuất hiện đã lùm xùm bởi bao scandal với những chiếc mặt nạ, được làm truyền thông rất chuyên nghiệp nhưng đến thời điểm này nó vẫn là một trong những chương trình mờ nhạt.

Trẻ em - “cần câu… cơm”

Sự thoái trào của những gameshow dành cho người lớn đã đưa đến ý tưởng để những chương trình thực tế dành cho trẻ em được dịp “lên ngôi”. 2014 là năm đánh dấu kỷ lục mới của truyền hình dành cho thiếu nhi: liền một lúc bốn chương trình truyền hình, truyền hình thực tế lên sóng: Bước nhảy hoàn vũ nhí, Vũ điệu tuổi xanh, Giọng hát Việt nhí, Đồ Rê Mí. Sự hồn nhiên, tài năng của các em nhỏ đang hút hết khán giả về phía màn hình. Sự xuất hiện của các trò chơi truyền hình có nhân vật chính là trẻ em đã thổi luồng gió mới vào các show thực tế vốn đang đứng trước nguy cơ bị bão hòa về độ hút khán giả.

Các chương trình truyền hình thực tế của người lớn, nhất là ở lĩnh vực giải trí như khiêu vũ, âm nhạc… thường bị mang tiếng là sắp đặt quá nhiều. Trong cuộc thi, từ giám khảo, huấn luyện viên đến thí sinh thường là các gương mặt quen thuộc của showbiz. Mật độ xuất hiện dày đặc của họ cùng các scandal đi kèm trong quá trình tham gia cuộc thi, tạo cảm giác “có sẵn kịch bản”. Ngược lại, với các chương trình của thiếu nhi, sự mới mẻ, tính cách hồn nhiên, trong sáng của các em là những điểm mạnh mang đến nét hấp dẫn riêng.

Mảnh đất màu mỡ đầy hứa hẹn này được khai thác đào xới kỹ lưỡng bởi chúng không chỉ hấp dẫn các em nhỏ mà cả người lớn cũng bị thu hút. Chính bởi nắm được tâm lý này mà các công ty sản xuất các chương trình giải trí bao giờ cũng hết sức tự tin khi bỏ tiền ra mua những format chương trình truyền hình thực tế tìm kiếm tài năng trẻ em, bởi họ chắc chắc không bao giờ lỗ. Dù mới chỉ ở vòng tuyển chọn nhưng Bước nhảy hoàn vũ nhí còn “nóng” hơn cả cuộc thi dành cho người lớn trên truyền hình hiện nay. Nóng bỏng từ điệu nhảy của các thí sinh nhí, vì nhiều tiết mục được dàn dựng không khác gì tiết mục dành cho người lớn. Còn với Giọng hát Việt nhí thì các thí sinh nhỏ tuổi lại làm mưa làm gió với hàng loạt ca khúc dành cho người lớn…

Tạo ra được một sân chơi lành mạnh cho con trẻ là điều mong muốn của hầu hết các bậc phụ huynh. Tuy nhiên, một khi các chương trình truyền hình thực tế trở nên ồ ạt mà mục đích vui chơi giải trí bị biến thành thứ yếu, mục đích thương mại được nâng thành đích đến thì đó lại là một lo ngại lớn. Hẳn mọi người còn nhớ trường hợp của Quang Anh - quán quân Giọng hát Việt nhí mùa đầu tiên, sau đêm đăng quang, bên cạnh lượng fan hâm mộ tung hô, em còn bị “ném đá” tả tơi trên nhiều diễn đàn vì ngành giáo dục Thanh Hóa quê em “chống lưng” bằng công văn vận động nhắn tin… Phương Mỹ Chi bên cạnh việc trở thành một “con gà đẻ trứng vàng” vì đắt show sau khi rời cuộc thi thì cũng trở thành một đề tài nóng của truyền thông...

Mùa THTT năm nay, các chương trình với trẻ em lại có dấu hiệu thắng lớn. Còn trẻ em, chúng sẽ nhận lại gì sau những chương trình THTT khi các cuộc thi mang nặng tính ăn thua, ganh đua, khi có quá nhiều nước mắt, khi tuổi thơ của các em bị “đánh cắp” bởi vòng quay của showbiz.

MAI AN