Cắt cành không thương tiếc
Ghi nhận của PV Báo SGGP tại Công viên 30-4 (phường Sài Gòn) cho thấy, nhiều cây xanh cao lớn ở công viên bị cắt tỉa trụi lủi, không cành, không nhánh, lá lưa thưa. Nhìn mảng xanh trơ trụi dưới cái nắng chói chang, nhiều người cảm thấy xót xa và tiếc nuối. Có người tò mò, không biết việc cắt tỉa cây xanh dựa theo quy chuẩn, quy định nào?
Bạn Lê Lan Anh, sinh viên Trường Đại học Sài Gòn, chia sẻ: “Nhóm chúng em hay ra Công viên 30-4 để học nhóm, vui chơi. Lần này đến công viên, chứng kiến nhiều cây xanh bị cắt cành, đọt, chúng em thấy hụt hẫng, không hiểu vì sao cây xanh lại bị cắt trụi như vậy? Các tán cây xanh tươi, tỏa bóng mát nay đã bị cắt bỏ, để lộ ra hàng cây trơ trọi, khô khan, thiếu sức sống”. Ông Trần Văn Toàn, một người dân sống ở khu vực gần Công viên 30-4, cho biết, lâu lâu ông lại thấy nhân viên công ty cây xanh đến công viên để thực hiện cắt tỉa cây xanh. Rất nhiều nhánh cây bị hạ xuống, đồng nghĩa với việc mảng xanh bị thu hẹp. Cây xanh ở TPHCM vốn đã ít nay lại bị cắt tỉa nhiều như vậy làm người dân cảm thấy bức xúc.
Ghi nhận ở các tuyến đường Xô Viết Nghệ Tĩnh, Phạm Ngọc Thạch, Trần Não, Võ Văn Tần, hồ Con Rùa..., chúng tôi cũng thấy có nhiều cây xanh bị cắt tỉa trụi lủi. Những cây cao lớn bị cắt trụi ngọn, trụi cành nhìn rất mất thẩm mỹ. Có những cây đã tồn tại hàng chục năm, gắn liền với đời sống văn hóa, sinh hoạt của người dân. Khi cây xanh bị cắt tỉa quá nhiều, người dân mất đi không gian nghỉ mát, không khí cũng trở nên ngột ngạt hơn. Bà Nguyễn Thị Tâm, người dân sinh sống ở khu vực hồ Con Rùa (phường Xuân Hòa), cho rằng, việc cắt tỉa cây xanh để đảm bảo an toàn là cần thiết. Tuy vậy, các đơn vị chức năng không nên cắt tỉa trụi lủi như vậy, mà cần đánh giá chất lượng từng cây và cắt tỉa như thế nào để vừa đảm bảo an toàn vừa có tính thẩm mỹ.
Đảm bảo yếu tố thẩm mỹ và vai trò sinh thái
Liên quan đến việc cắt tỉa cây xanh tại Công viên 30-4, ông Vũ Nguyễn Quang Vinh, Chủ tịch UBND phường Sài Gòn (TPHCM), cho hay, cây xanh tại công viên do Trung tâm Quản lý Hạ tầng kỹ thuật TPHCM (thuộc Sở Xây dựng) quản lý. Đơn vị này có nhiệm vụ duy tu, bảo dưỡng cây xanh. Việc cắt tỉa cây xanh do Trung tâm Quản lý Hạ tầng kỹ thuật TPHCM thuê một đơn vị có chức năng thực hiện. Trước khi cắt tỉa, đơn vị thực hiện sẽ có kế hoạch và việc cắt tỉa cây xanh cũng đúng quy trình. Theo đại diện UBND phường Xuân Hòa, đối với những cây xanh bị gãy nhánh, người dân phát hiện báo lên phường thì phường sẽ liên hệ công ty cây xanh để xử lý. Việc cắt tỉa cây xanh ở một số tuyến đường thuộc địa bàn phường là do đơn vị này thực hiện, không thuộc sự quản lý của phường.
Trao đổi với PV Báo SGGP, bà Nguyễn Thị Huỳnh Anh, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Công viên cây xanh TPHCM, thông tin, công ty là một trong các nhà thầu đang thực hiện duy tu, chăm sóc cây xanh trên các tuyến đường thuộc 64 phường, xã ở TPHCM và các công viên: Tao Đàn, 30-4, Lê Văn Tám, Gia Định, 23-9… theo hình thức đấu thầu với chủ đầu tư là Trung tâm Quản lý Hạ tầng kỹ thuật TPHCM. Công ty thực hiện chăm sóc, bảo dưỡng cây xanh đường phố, trong các công viên theo quy trình kỹ thuật và kế hoạch do chủ đầu tư thông qua. Tùy theo mức độ khiếm khuyết, hư hại mà công ty sẽ đề xuất chủ đầu tư hướng xử lý (như hạ thấp chiều cao, đốn hạ...) để hạn chế đến mức thấp nhất sự cố cây xanh trên địa bàn.
Khi chúng tôi đặt vấn đề rằng, việc công ty cắt tỉa cây xanh trụi lủi gây mất thẩm mỹ, gây bức xúc cho người dân, thì bà Nguyễn Thị Huỳnh Anh trả lời: công tác cắt mé nhánh nặng, thu gọn tán, hạ thấp chiều cao cây xanh đôi khi dẫn đến tình trạng trụi cành trong một thời gian nhất định. Các cây xanh này đã và đang phục hồi, công ty tiếp tục theo dõi và chăm sóc!?
Dưới góc nhìn của chuyên gia, PGS-TS Phùng Chí Sỹ, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam, cho rằng, việc cắt tỉa cây xanh không thể cẩu thả, cần nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng. Cùng với đó, việc cắt tỉa cây xanh cần được thực hiện một cách chọn lọc, theo nguyên tắc bảo đảm an toàn nhưng vẫn giữ được vai trò sinh thái của cây xanh. Ngoài ra, nhân viên thực hiện cắt tỉa cây xanh cần có chuyên môn kỹ thuật cao. Tuy nhiên, việc cắt tỉa như thế nào, có đúng yêu cầu kỹ thuật hay không thì người dân không biết được, dẫn đến có người phản ứng, bức xúc.
Năm 2021, Sở Xây dựng TPHCM đã ban hành hướng dẫn kỹ thuật cắt tỉa cây xanh đô thị trên địa bàn. Theo đó, đối với hình thức cắt tỉa cây trưởng thành, việc cắt tỉa thưa tán cây là hình thức cắt tỉa để loại bỏ những cành yếu, mảnh, mọc chéo qua cành khác hoặc hướng vào bên trong tán, nhằm giảm mức độ dày, rậm của tán lá.
Tỉa thưa tán cây được thực hiện trên những cành, nhánh nhỏ (đường kính thường dưới 10cm). Mỗi lần tỉa thưa tán cây, không loại bỏ nhiều hơn 20%-25% tán cây còn sống (và tỷ lệ thấp hơn đối với cây càng cao tuổi) để tránh gây sốc cho cây và hạn chế tạo ra quá nhiều chồi bất định. Nếu cần thiết phải cắt bỏ nhiều hơn thì nên thực hiện trong những lần tiếp theo. Khi tỉa thưa tán cây, không loại bỏ quá nhiều cành, nhánh nhỏ còn sống ở dưới thấp bên trong tán cây và chỉ chừa lại những chùm nhánh lá phía đầu cành để tránh tạo nên cành có dạng “đuôi sư tử”.
