LTS: Chúng tôi vừa nhận được bài viết của Đại sứ Lê Quốc Hùng, nguyên Tùy viên Đại sứ quán Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Algeria chia sẻ kỷ niệm đẹp về một chuyến công du của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến Algeria, thay cho nén tâm hương kính viếng Đại tướng.
1. Tháng 1-1976, khi tôi đang công tác tại Đại sứ quán Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Alger (thủ đô của Algeria) thì nhận được điện từ trong nước, thông báo về chuyến thăm Algeria và một số nước châu Phi của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Đây là một trong những chuyến thăm của lãnh đạo nước ta nhằm cảm ơn các nước anh em bạn bè đã tích cực ủng hộ, giúp đỡ Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc.
Theo thông lệ của nước chủ nhà, mỗi khi có nguyên thủ quốc gia của một nước đến thăm thì cơ quan đại diện của nước đó sẽ mời các trưởng đoàn ngoại giao của các nước bạn bè cùng tham gia lễ đón. Tôi được phân công trực tiếp gọi điện thoại cho các sứ quán, các cơ quan đại diện của các nước tại thủ đô Alger để thông báo về sự kiện trên và mời tham dự lễ đón.
Thường thì những sự kiện như vậy chỉ một số cơ quan đại diện các nước XHCN anh em, đại diện các phong trào giải phóng dân tộc đáp ứng nhiệt tình, còn lại họ chỉ đáp lễ lịch sự. Nhưng lần này thì khác. Khi được thông báo việc đón tiếp Đại tướng đến thăm Alger, cơ quan đại diện nào cũng rất sốt sắng. Họ còn hỏi kỹ thông tin về chuyến thăm của Đại tướng. Một số cơ quan đại diện của những nước có quan hệ không mấy tốt đẹp với ta cũng rất quan tâm. Có những cơ quan đại diện không nằm trong danh sách mời; không biết từ nguồn tin nào họ biết được về chuyến thăm của Đại tướng cũng liên hệ xin được tham gia đón Đại tướng.
Ai cũng mong muốn được dự lễ đón và được gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Có vị đại sứ còn xin phép được đem theo con cùng đi đón “để cháu được thấy nhân vật huyền thoại cháu từng nghe, biết qua báo chí, sách vở”. Các hãng truyền thông Algeria trong những ngày đó ngập tràn những bài viết về Việt Nam, về chiến thắng Điện Biên Phủ, về chiến dịch Hồ Chí Minh đại thắng và về ngài Đại tướng huyền thoại của Việt Nam.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng các cán bộ nhân viên cơ quan Ngoại giao Việt Nam trong chuyến thăm Algeria tháng 1-1976.
2. Ngày Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến Algeria, trên các đường phố chính thủ đô Alger đỏ sắc cờ Việt Nam và tràn ngập các khẩu hiệu “Việt Nam - Điện Biên Phủ Victoire” (Việt Nam - Điện Biên Phủ chiến thắng), “Hồ Chí Minh - Võ Nguyên Giáp”, “Nhân dân Algeria chào mừng người anh em Việt Nam - Võ Nguyên Giáp”. Vượt ra ngoài thông lệ, Tổng thống Algeria khi đó là Houary Boumédiene đã đích thân ra sân bay đón Đại tướng và tháp tùng Đại tướng trong suốt chuyến đi. Trong phát biểu, ông luôn dành những lời trân trọng nhất, những tình cảm tốt đẹp nhất cho Đại tướng và cho Việt Nam.
Tôi còn nhớ câu nói của Tổng thống Houary Boumédiene: “Nhân dân Algeria mãi mãi biết ơn nhân dân Việt Nam, biết ơn người anh em Võ Nguyên Giáp vì có Việt Nam, có Điện Biên Phủ mới có Algeria”. Theo chương trình, nước chủ nhà bố trí cho Đại tướng nói chuyện với các tầng lớp nhân dân Algeria tại hội trường của Công đoàn ở thủ đô Alger. Ngày hôm đó, hàng ngàn người thuộc đủ các thành phần đã kéo đến hội trường để được thấy tận mắt, được nghe Đại tướng Võ Nguyên Giáp, vị tướng mà họ hằng ngưỡng mộ đến nói chuyện.
Đặc biệt trong một nước Hồi giáo như Algeria, vai trò người phụ nữ còn rất hạn chế, nhưng hôm đó tôi thấy lạ là có rất nhiều phụ nữ khăn trùm kín mặt chỉ hở hai con mắt ngồi trong hội trường. Một quan chức trong đảng Mặt trận giải phóng Algeria (FLN) nói với tôi: “Có lẽ đây là sự kiện chưa từng thấy ở đất nước chúng tôi”. Một niềm tự hào về đất nước, về dân tộc trào dâng trong tôi khi được chứng kiến sự ngưỡng mộ của nhân dân một đất nước ở châu Phi xa xôi dành cho Việt Nam và Đại tướng.
Khi Đại tướng bước lên bục cao, hội trường tràn ngập những tràng vỗ tay kéo dài cho đến khi Đại tướng mỉm cười chào. Rút bài viết từ trong túi áo đưa ra và nói: “Tôi đã có chuẩn bị bài phát biểu, nhưng hôm nay, tôi đến đây với các bạn như những người anh em đến với những người anh em, những người bạn chiến đấu cùng chiến hào thân thiết, bằng trái tim đến với trái tim nên tôi sẽ không đọc bài phát biểu mà xin được nói chuyện với các bạn bằng trái tim và tấm lòng mình”. Ông nói bằng tiếng Pháp và cất bài phát biểu trở lại túi trong tiếng vỗ tay vang dội.
3. Suốt 2 tiếng đồng hồ, với cách nói đơn giản nhưng dí dỏm bằng tiếng Pháp trôi chảy, khúc chiết của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã “làm mê hoặc cả khán phòng” như bình luận của tờ báo hàng ngày El Moudjahid đã tường thuật ngay sau đó. Trong bài phát biểu, Đại tướng có nói một câu hài hước mà tôi vẫn còn nhớ đến ngày hôm nay, “Đế quốc Mỹ là học trò tồi (vì đã không thuộc bài, không biết về lịch sử Việt Nam) nên bị cho “doupler” là chưa đủ mà phải là “tripler”. Đại tướng chơi chữ “doupler” (bị lưu ban) và “tripler” (bị lưu ban thêm 1 lần nữa). Ngay hôm sau, hàng loạt báo chí có mặt ở Algeria hôm ấy đã đưa lại nguyên văn bài phát biểu của Đại tướng, với bức vẽ châm biếm thầy giáo Giáp đang đánh đòn “chú Sam” với chú thích: “Mỹ là học trò tồi”. Có báo đã bình luận: “Bài nói chuyện của tướng Giáp đã trở thành nguồn cảm hứng, sự phấn khích cho nhân dân Algeria vừa giành được độc lập từ thực dân Pháp cách đó không lâu và cũng là nguồn cảm hứng cho các dân tộc đang đấu tranh giành độc lập”.
Tôi cũng còn nhớ, trả lời câu hỏi của phóng viên một nước phương Tây: “Những nhà chỉ huy quân sự lừng danh trên thế giới, phần lớn đều được đào tạo từ những trường võ bị nổi tiếng như Saint-Cyr (Pháp) hay West Point (Mỹ). Còn ông, ông đã tốt nghiệp trường võ bị nào?”, Đại tướng nói: “Tôi đã được đào tạo ở trường học trong rừng”.
Chuyến thăm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến Algeria đã để lại những tình cảm sâu đậm trong lòng nhân dân Algeria. Những ngày sau đó, mỗi khi ra đường đi công tác, gặp những người dân, khi biết chúng tôi là người Việt Nam, ai cũng khoe: “Tôi có được nghe tướng Giáp của các bạn nói chuyện, Việt Nam - Hồ Chí Minh, Việt Nam – Võ Nguyên Giáp”, điều này không chỉ làm chúng tôi hạnh phúc mà còn nhắc nhở chúng tôi luôn tận lực, tận tâm trong công việc, trong cuộc sống để xứng là người Việt Nam.
Đại sứ LÊ QUỐC HÙNG
(Nguyên Tùy viên Đại sứ quán Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Algeria).
Thông tin liên quan |
