Đẩy mạnh giám sát chất lượng nước từ nguồn đến mạng lưới

Tính đến tháng 11-2025, Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV (SAWACO) đã đảm bảo tỷ lệ 100% dân cư đô thị và nông thôn tại TPHCM được cung cấp, tiếp cận nước sạch, với tổng công suất cấp nước đạt 2,35 triệu m3 /ngày. Đây là kết quả từ nỗ lực đồng bộ giữa các đơn vị thành viên trong toàn Tổng công ty - từ sản xuất, truyền tải, phân phối đến dịch vụ khách hàng.

SAWACO giám sát chất lượng nước liên tục qua Trung tâm vận hành hệ thống cấp nước
SAWACO giám sát chất lượng nước liên tục qua Trung tâm vận hành hệ thống cấp nước

Ứng dụng công nghệ, giám sát online

Đại diện SAWACO cho biết, nhằm bảo đảm cấp nước an toàn cho người dân TPHCM, SAWACO luôn thực hiện giám sát chất lượng nước từ nguồn đến mạng lưới cấp. Khi có bất cứ nguy cơ nào, Tổng công ty luôn khẩn cấp phối hợp các đơn vị chức năng để giải quyết; đồng thời báo cáo UBND TPHCM và cơ quan, sở, ngành chức năng liên quan. Cùng với đó, yêu cầu giám sát chất lượng nước sạch trên toàn hệ thống từ nguồn nước thô, tại nhà máy xử lý nước và mạng lưới cấp nước là yêu cầu được SAWACO đặt lên hàng đầu.

Hiện tổng công suất cấp nước cho toàn thành phố gần 2,4 triệu m3 /ngày từ SAWACO thông qua 2 cụm nhà máy gồm: Nhà máy nước Thủ Đức và Nhà máy nước Tân Hiệp. Đại diện Nhà máy cấp nước Thủ Đức (nhà máy có công suất phát nước lớn nhất TPHCM) cho biết, để đảm bảo kiểm tra độ an toàn, nhà máy đều thực hiện kiểm tra các chỉ tiêu chính (như: độ đục, pH, hàm lượng chất khử trùng) hàng giờ và các mẫu kiểm tra theo quy định của Bộ Y tế (thông tư số 52/2024/TT-BYT và quy định về chất lượng nước sạch theo QCVN 01-1:2024/BYT) đều được kiểm tra hàng tuần. Ngoài ra, trên mạng lưới cấp nước, đơn vị lấy mẫu nước hàng ngày và giám sát theo quy định chặt chẽ.

Theo ông Trần Kim Thạch, Giám đốc quản lý chất lượng nước SAWACO, định kỳ, SAWACO đều triển khai lấy mẫu nước và kiểm tra tại các phòng thí nghiệm đạt chuẩn. Như đối với nước nguồn: lấy mẫu hàng tháng tại vị trí thu nước và dọc lưu vực sông, sau đó phân tích theo quy định QCVN 08:2023/ BTNMT (đối với nguồn nước mặt) và QCVN 09:2023/BTNMT (với nguồn nước ngầm) cũng như đột xuất lấy mẫu khi phát hiện những biến động về nguồn nước thô. Đồng thời, tất cả số liệu giám sát được công bố trên website của SAWACO (http//:www.sawaco.com.vn); 100% kết quả chất lượng nước giám sát đều đạt theo quy định của Bộ Y tế.

Cùng với áp dụng khoa học công nghệ, để bảo đảm giám sát kịp thời các biến đổi về chất lượng nước nguồn nhằm có các giải pháp ứng phó kịp thời, SAWACO cũng lắp đặt các hệ thống giám sát trực tuyến liên tục (giám sát online) đối với những chỉ số quan trọng như độ màu, độ đục, hàm lượng hữu cơ, độ mặn... giúp đánh giá hiệu quả xử lý nước. Đồng thời, trên mạng lưới cấp nước sạch cũng được lắp đặt các hệ thống giám sát online tại vị trí trước khi đưa vào mạng lưới cung cấp và một số vị trí trọng yếu trên mạng lưới cấp nước nhằm đảm bảo giám sát chất lượng nước tốt nhất.

Hướng đến nước uống trực tiếp tại vòi

Giai đoạn 2021-2025, SAWACO đã triển khai chương trình “Nâng cao chất lượng nước, tiến tới nước uống trực tiếp tại vòi”, bước đầu mang lại kết quả tích cực. Đến nay, có 27 trụ nước uống công cộng đã được lắp đặt tại TPHCM (tại khu vực phường Xuân Hòa, xã Bình Lợi và xã Tân Nhựt). Mỗi trụ nước đều được giám sát chất lượng định kỳ, công khai kết quả thông qua mã QR để người dân dễ dàng tra cứu.

SAWACO cũng phối hợp với các viện, trường và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM nghiên cứu xây dựng quy chuẩn nước uống trực tiếp tại vòi, góp phần đưa thành phố tiến gần hơn đến mục tiêu cung cấp nước sạch theo chuẩn quốc tế.

Nội kiểm, ngoại kiểm nghiêm ngặt

Trong năm 2025, SAWACO tiếp tục nâng cấp và hướng đến tự động hóa toàn bộ hệ thống sản xuất, cung cấp nước sạch. Theo đó, hệ thống SCADA và GIS được vận hành hiệu quả giúp kiểm soát áp lực, lưu lượng, rò rỉ và chất lượng nước theo thời gian thực. Các nhà máy nước đều được trang bị thiết bị giám sát trực tuyến, quản lý hóa chất xử lý và bảo trì máy móc theo định kỳ, đảm bảo hoạt động liên tục, ổn định. Đặc biệt, Tổng công ty còn triển khai các phương án cấp nước khẩn cấp trên toàn mạng lưới, sẵn sàng ứng phó với các tình huống như ngưng nước diện rộng hoặc sự cố nhà máy. Phương án điều tiết cụm cấp nước Thủ Đức và Tân Hiệp đã chứng minh hiệu quả trong thực tiễn, đảm bảo nguồn nước liên tục cho người dân thành phố.

Hiện nay, ngoài việc kiểm tra chất lượng nước định kỳ, tại các nhà máy nước có lắp đặt một số hệ thống giám sát chất lượng nước online để đánh giá diễn biến nguồn nước, từ đó có giải pháp nhằm xử lý kịp thời tình huống nguồn nước bị ô nhiễm. Để bảo đảm tính liên tục 24/24giờ, SAWACO cũng trang bị hệ thống giám sát online đối với từng công đoạn xử lý (đầu vào, bể trộn, trước lắng, sau lắng, sau lọc, bể chứa, đầu ra) và chất lượng nước đầu ra, nhằm bảo đảm chất lượng nước luôn ổn định và an toàn trước khi cung cấp cho người dân sử dụng. Cụ thể là giám sát các chỉ tiêu: pH, độ đục, clor dư, độ mặn, độ màu...

Bên cạnh đó, định kỳ hàng năm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM cũng thực hiện ngoại kiểm, kiểm tra, giám sát độc lập chất lượng nước từ nguồn đến mạng lưới theo quy định, nếu có vị trí không đạt sẽ báo SAWACO để phối hợp xử lý. “Khi nhận thấy có sự cố bất thường, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM cùng với sở, ngành chức năng sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra đột xuất để bảo đảm chất lượng nước cho người dân sử dụng”, đại diện SAWACO thông tin.

Hiện nay, các nhà máy xử lý nước của SAWACO được áp dụng theo quy trình công nghệ xử lý nước được nhiều nơi áp dụng: sử dụng hóa chất để loại bỏ tạp chất trong nguồn nước. Riêng đối với nguồn nước còn tồn tại các kim loại nặng (như sắt, mangan...), đơn vị dùng thêm chất oxy hóa mạnh để bảo đảm được loại bỏ tại công trình lắng, lọc. Sau khi chất lượng nước được xử lý bảo đảm sẽ thêm hóa chất để loại bỏ các vi sinh vật có thể gây bệnh cho cộng đồng. Ngoài ra, khi thiết bị online đầu nguồn phát hiện ô nhiễm có khả năng ảnh hưởng đến quy trình xử lý nước thông thường, SAWACO sẽ kích hoạt phương án xử lý nước khẩn cấp (như bổ sung thêm hóa chất, than hoạt tính...) nhằm bảo đảm chất lượng nước sạch luôn theo quy định.

Tin cùng chuyên mục