Những ngày qua, mạng xã hội xôn xao vụ việc anh Thái Khắc Thành (ở xã Đô Lương, Nghệ An) bị TAND Khu vực 5 (tỉnh Hưng Yên) tuyên phạt 6 năm tù về tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm. Khi khám xét nhà riêng, lực lượng chức năng phát hiện và thu giữ 3 cá thể gà lôi trắng.
Liên quan đến vấn đề này, thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, căn cứ theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ, gà lôi trắng là động vật rừng nguy cấp, quý hiếm thuộc Nhóm IB, nằm trong Sách Đỏ Việt Nam, bị cấm khai thác, săn bắt vì mục đích thương mại.
Tuy nhiên mới đây, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư 27/2025/TT-BNNMT quy định cụ thể việc quản lý các loài nguy cấp, quý hiếm, nuôi động vật rừng và thực thi Công ước CITES.
Theo thông tư này, có 109 loài thuộc nhóm IB, là những loài bị đe dọa tuyệt chủng nghiêm trọng và bị cấm khai thác, săn bắt vì mục đích thương mại. Ví dụ trong bộ gà họ trĩ có 7 loài, gồm: công, gà so cổ hung, gà lôi lam mào trắng, gà tiền mặt vàng, gà tiền mặt đỏ, trĩ sao, gà lôi tía. Còn nhóm IIB có 187 loài và các loài trong nhóm này chỉ bị hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại. Trong đó, loài gà lôi trắng đã được “chuyển” từ nhóm IB sang IIB. Thông tư có hiệu lực từ 1-7-2025.
Một chuyên gia trong lĩnh vực bảo tồn cho biết, trong nhóm IIB, pháp luật vẫn có thể cho phép nuôi một số loài, nhưng người nuôi phải đáp ứng đầy đủ điều kiện, thủ tục và tiêu chuẩn bảo tồn.
Cụ thể, các loài động vật hoang dã thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đều được phép nuôi nếu cơ sở nuôi có hệ thống chuồng trại phù hợp với đặc tính sinh học loài, được cơ quan thẩm quyền cho phép và quan trọng nhất là chứng minh được nguồn gốc con giống.
Tuy nhiên, theo luật gia Khổng Thùy Dung (Văn phòng luật sư Interla), gà lôi trắng là động vật được ưu tiên bảo vệ, pháp luật cho phép nuôi nhưng phải tuân thủ đầy đủ các điều kiện nghiêm ngặt. Nếu không đáp ứng yêu cầu, hành vi nuôi sẽ bị xem là vi phạm pháp luật và bị xử lý hình sự.
