Vào lúc 14g30 GMT (tức 21 giờ 30 giờ Việt Nam) ngày 19-9, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cho công bố kế hoạch giúp thu về 3.000 tỷ USD để bù đắp thâm hụt ngân sách nước này trong 10 năm tới. Trong đó, việc áp dụng “Luật thuế Buffet” đánh lên người giàu nhiều khả năng sẽ trở thành cuộc chiến nảy lửa giữa ông Obama và phe Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ.
Người dân Mỹ biểu tình tại California kêu gọi sửa đổi chính sách thuế ngày 15-9.
Tăng thuế người giàu
Hãng tin Mỹ AP cho biết, 4 nguồn thu quan trọng trong kế hoạch cắt giảm thâm hụt ngân sách của ông Obama. Thứ nhất là tăng thuế vào người giàu. Ông Obama kỳ vọng sẽ thu về 1.500 tỷ USD, trong đó có 800 tỷ USD từ thuế cá nhân có thu nhập trên 200.000 USD/năm và gia đình có thu nhập hơn 250.000 USD/năm. Ông Obama cũng cho rằng cần phải chấm dứt việc miễn giảm thuế đối với các công ty dầu khí, công ty kinh doanh máy bay thương mại.
Theo kế hoạch của ông Obama, tăng thuế đánh vào các nhà giàu để đảm bảo sự công bằng trong nghĩa vụ đóng thuế giữa người giàu và người thu nhập trung bình, thấp. “Luật thuế Buffet” bắt nguồn từ ý tưởng của tỷ phú người Mỹ Warren Buffet khi ông này cho rằng, những người giàu ở Mỹ bị đánh thuế thấp hơn những người có thu nhập thấp, trung bình ở nước này. Theo ông Buffet, người giàu ở Mỹ thường chịu thuế 35%, nhưng phần lớn thu nhập của họ là từ các hoạt động đầu tư, mà thuế hoạt động đầu tư chỉ có 15%.
Trong khi đó, những người Mỹ có mức thu nhập trung bình lại phải chịu mức thuế từ 15% đến 25% trên tổng thu nhập. Điều đáng chú ý là ông Obama đề xuất kế hoạch tăng thuế chỉ vài ngày sau khi Chủ tịch Hạ viện John Boehner loại bỏ việc tăng thuế để cắt giảm thâm hụt ngân sách.
Thứ hai là cắt giảm an sinh xã hội, nhưng tránh việc cắt giảm chi tiêu cho các chương trình chăm sóc y tế trên quy mô lớn. Thứ ba là từ việc Mỹ thực hiện rút quân. Mỹ sẽ tiết kiệm được 1.100 tỷ USD trong vòng 10 năm tới sau khi rút quân khỏi chiến trường Iraq và Afghanistan. Và cuối cùng là 430 tỷ USD từ thanh toán khoản nợ quốc gia với lãi suất thấp. Các đề xuất của ông Obama kỳ vọng sẽ cắt giảm thâm hụt ngân sách 4.400 tỷ USD trong 10 năm tới.
Cuộc chiến giai cấp
Tuy nhiên, phe Cộng hòa đã chuẩn bị sẵn sàng “chiến đấu” với ông Obama trước khi nghe ông trình bày chi tiết kế hoạch tăng mức đánh thuế vào nhà giàu. Thượng nghị sĩ bang Nam Carolina thuộc đảng Cộng hòa, Lindsey Graham, đã coi “Luật thuế Buffet” là “cuộc chiến giai cấp” và điều này sẽ làm cho chính trị tốt hơn nhưng làm cho kinh tế tồi tệ thêm.
Theo Thượng nghị sĩ Graham, ông Obama đưa ra các kế hoạch được cho là mang tính dân túy trong bối cảnh uy tín của ông Obama đang xuống thấp. Trong khi đó, ông Paul Ryan, Chủ tịch Ủy ban ngân sách Hạ viện Mỹ và ông Mitch McConnell, lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ cho rằng, những đề xuất mới của ông Obama sẽ làm hạn chế tăng trưởng và tổn thương đến đầu tư trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ đang trì trệ hiện nay.
Những người ủng hộ kế hoạch thì cho rằng, chính việc không chịu tăng thuế cho người giàu mới là cuộc chiến giai cấp, vì phe Cộng hòa chỉ bảo vệ quyền lợi của người giàu mà quên đi những người trung lưu và nghèo trong xã hội, những người trực tiếp góp phần tạo ra giá trị thặng dư cho giới tư bản. Các quan chức Nhà Trắng cho rằng kế hoạch trên của ông Obama sẽ giúp đảm bảo tài chính của Mỹ trong tương lai, cho phép tiếp tục đầu tư vào giáo dục, các nguồn năng lượng mới và tạo công ăn việc làm. Hãng AFP nhận định kế hoạch này phù hợp với chính sách dân túy mà ông Obama theo đuổi. Trước đó, Tổng thống Mỹ cũng đã yêu cầu thông qua dự luật việc làm trị giá 447 tỷ USD.
Các nhà phân tích nhận định, kế hoạch mới của ông Obama sẽ đối mặt với không ít rào cản khi được trình lên Quốc hội. Theo AP, chính ông Obama cũng nhận định kế hoạch của ông có rất ít cơ hội được thông qua tại Quốc hội, nhưng ông tin tưởng sẽ nhận được sự ủng hộ của công chúng, và điều này sẽ góp phần tạo áp lực để Quốc hội phê chuẩn kế hoạch này.
Đỗ Văn (tổng hợp)
