Sáng 19-11, mở đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Quốc hội, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã báo cáo về việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 3, thứ 4 và thứ 5. Trọn buổi sáng, Quốc hội đã thảo luận về báo cáo này. Nhiều ý kiến tập trung truy trách nhiệm của Bộ Công thương về quy hoạch thủy điện. Nhiều bộ trưởng đã cùng giải đáp bức xúc của đại biểu Quốc hội (ĐBQH).
Đa số các ý kiến đều hoan nghênh việc lần đầu tiên Quốc hội đã yêu cầu Chính phủ báo cáo về việc thực hiện các “lời hứa” trước Quốc hội trong các kỳ chất vấn trước, thông qua đó Quốc hội thực hiện chất lượng giám sát, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội, được cử tri đồng tình rất cao. Hàng loạt chuyển động tích cực trong việc thực hiện các lời hứa của Chính phủ đã được ĐBQH dẫn ra như xử lý nợ xấu, chuyển biến thị trường vàng của ngân hàng; điều tra và xử lý tội phạm của ngành công an, tòa án; sau nhiều năm đã có án tử hình trong lĩnh vực kinh tế; loại bỏ hơn 400 dự án thủy điện; ra quân giải quyết 528 vụ khiếu nại tố cáo tồn đọng. Điều này chứng tỏ Quốc hội, Chính phủ rất cầu thị, tiếp thu ý kiến của cử tri, nhân dân…
Tuy nhiên, hầu hết các ĐBQH đều cho rằng việc thực hiện các lời hứa còn chậm, chưa hiệu quả. ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm (TPHCM) đặt vấn đề, báo cáo của Chính phủ về thực hiện nghị quyết chất vấn chưa đầy đủ, những hạn chế yếu kém còn sơ sài, chưa xác định rõ trách nhiệm. Vì thế, Chính phủ cần báo cáo làm rõ hơn để thể hiện sự nghiêm túc trước Quốc hội, trước nhân dân.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Quyết Tâm (TPHCM) phát biểu tại nghị trường.
Xả lũ sai phải truy cứu hình sự
Buổi thảo luận sáng 19-11 “nóng” với những ý kiến đòi truy trách nhiệm Bộ trưởng Bộ Công thương trong vấn đề quy hoạch thủy điện đang gây rất nhiều hệ lụy trầm trọng cho người dân. ĐB Nguyễn Thái Học (Phú Yên) nói việc giải quyết khó khăn của bà con vùng thủy điện có trách nhiệm rất lớn của Bộ Công thương nhưng đến nay chưa được giải quyết, lại có hiện tượng đá bóng trách nhiệm. Tỷ lệ hộ nghèo ở những vùng này rất cao, đời sống khó khăn cả về mùa khô và càng khổ về mùa lũ như đang diễn ra ở miền Trung, Tây Nguyên. Nghị quyết chất vấn cả kỳ họp 3, 4 đều giao Bộ Công thương tham mưu cho Chính phủ ban hành chính sách cho đồng bào nghèo vùng tái định cư thủy điện, chậm nhất trong năm 2013 phải có. Thậm chí, Chủ tịch Quốc hội gợi ý trích một phần lợi nhuận của các công trình thủy điện để chăm lo cho bà con. Nhưng đến nay chính sách này vẫn chưa ban hành. “Đáng buồn hơn là ngay tại kỳ họp này, trả lời 2 chất vấn của tôi, Bộ Công thương đã cho đó là trách nhiệm của Bộ NN-PTNT. Chúng tôi đã báo cáo cử tri năm 2013 sẽ có chính sách, bà con rất vui. Nhưng giờ thì không biết báo cáo với bà con thế nào. Đề nghị Quốc hội xem xét trách nhiệm của Bộ Công thương trong vấn đề này” - ĐB Nguyễn Thái Học nhấn mạnh.
ĐB Đỗ Văn Đương (TPHCM) chia sẻ: “Chúng ta ngồi đây khi đồng bào miền Trung đang ngập chìm trong lũ, mà nguyên nhân một phần do thiên tai. Tôi đã chất vấn Bộ trưởng Bộ Công thương phải có quy trình xả lũ của thủy điện, bắt buộc thực hiện, không được cố tình tích nước để xả lũ gây thiệt hại. Đã có quy định thì bắt buộc phải làm, làm sai thì truy cứu hình sự, Không thể chấp nhận vì lợi ích nhỏ, vì vài tỷ đồng tiền lãi từ thủy điện mà tích nước rồi bắt đồng bào ở hạ lưu gánh chịu hết khi xả lũ”.
Trong khi đó, ĐB Nguyễn Văn Phúc (Hà Tĩnh) cũng chung cảm xúc: “Ngay giờ phút này, bà con miền Trung, Tây Nguyên đang bị khốn khổ vì lũ lụt. Chính phủ nỗ lực phòng tránh bão lũ, cử 2 Phó Thủ tướng vào chống lũ cùng đồng bào. Nhân dân cả nước cũng sát cánh bên bà con vùng lũ. Nhưng người dân mong Quốc hội, Chính phủ có giải pháp thật căn cơ để bảo đảm đời sống bà con vùng lũ. Nếu không căn cơ thì dù có cử các Phó Thủ tướng vào chống lũ thì năm nào vẫn xảy ra thiên tai, nhân tai, đời sống của bà con thì ngày càng khốn khổ. Không có giải pháp căn cơ thì Phó Thủ tướng đi thì lũ lại về”.
Theo ĐB Nguyễn Văn Phúc, không thể chấp nhận xả lũ mà nhân dân không thể biết, rồi sau đó cứ tranh luận xem trách nhiệm của ai. Phải điều tra làm rõ, xử lý nghiêm để làm gương. Không thể nhìn hàng chục người dân bị chết, hàng trăm tỷ đồng của bà con bị lũ cuốn mà không ai bị xử lý cả.
Đáng tiếc là cả Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, Bộ trưởng Bộ Công thương đều không dự được phiên chất vấn vì bận công tác nên không thể trả lời chất vấn của các ĐBQH về vấn đề thủy điện. Duy nhất Bộ trưởng Bộ NN-PTNT được yêu cầu nói rõ về việc tại sao chưa ban hành chính sách cho đồng bào tái định cư vùng thủy điện.
Theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT, thực hiện Nghị quyết 40 của Quốc hội, Bộ NN-PTNT phối hợp với Bộ Công thương đã tiến hành khảo sát, đánh giá tình hình thực hiện di dân, tái định cư ở thủy điện. Trên cơ sở khảo sát, đánh giá, bộ đang chỉ đạo xây dựng đề án về vấn đề này, tháng 12-2013 sẽ nghiệm thu. Sau đó, Bộ NN-PTNT sẽ trình Chính phủ đề án, kèm theo chính sách giải quyết khó khăn của người dân vùng thủy điện. Phát biểu cuối buổi chất vấn trong sáng qua, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho biết, Chính phủ sẽ chỉ đạo sát sao hơn trong lĩnh vực thủy điện, trong đó có trách nhiệm xả lũ.
“Không thể nói cả xã hội xuống cấp về đạo đức, lối sống”
Cùng với vấn đề thủy điện, các ý kiến cũng nêu thực trạng đáng báo động về đạo đức xã hội xuống cấp, một trong nguyên nhân là do quản lý nhà nước lỏng lẻo, không hiệu quả, thể hiện qua các vụ việc cụ thể như vụ Thẩm mỹ viện Cát Tường, án oan của ông Nguyễn Thanh Chấn, vụ ngoại cảm “dỏm”, tham nhũng vẫn lũng đoạn, quy hoạch - xây dựng và kinh doanh thủy điện không quan tâm thỏa đáng đến sinh mạng, tinh thần và đời sống của người dân... ĐB Nguyễn Thị Quyết Tâm (TPHCM) đề nghị Chính phủ, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL trả lời ý kiến đánh giá đạo đức xã hội xuống cấp là đúng hay sai. Nếu đúng thì trách nhiệm của Chính phủ, của Bộ trưởng VH-TT-DL ở đâu?
Trả lời về điều này, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Hoàng Tuấn Anh đã dẫn giải hàng loạt giải pháp mà vừa qua ngành văn hóa đã triển khai nhằm chấn chỉnh tình trạng xuống cấp đạo đức xã hội. Nguyên nhân một phần do tác động của mặt trái kinh tế thị trường. Nhiều trường hợp chạy theo đồng tiền, quên đi giá trị nhân bản. Đây là thực tế diễn ra ở nhiều nước. “Không thể nói cả xã hội xuống cấp về đạo đức lối sống. Chỉ có một bộ phận. Nhưng đó là vấn đề hết sức nhức nhối, đòi hỏi phải có quyết tâm hơn trong thời gian tới. Trong đó phải chấn chỉnh kỷ cương phép nước. Trong vấn đề này có trách nhiệm của ngành văn hóa, chúng tôi xin nhận. Văn hóa như một mặt trận, cam go, kiên trì. Để xây dựng một nếp sống, lối ứng xử văn minh có khi phải mất cả trăm năm. Đòi hỏi nỗ lực của từng gia đình, người dân” - Bộ trưởng Hoàng Tuấn Anh trần tình.
Buổi chiều, Quốc hội đã tiến hành chất vấn Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Cao Đức Phát. Vấn đề nổi cộm được nhiều đại biểu đề cập là trách nhiệm của tư lệnh ngành nông nghiệp trong việc quản lý các vật tư nông nghiệp giả tràn lan cũng như giải pháp để người nông dân trồng lúa gạo có lợi.
PHAN THẢO
Đăng đàn trong sáng qua, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã khẳng định khi nói về y đức nói chung, vụ án tại Thẩm mỹ viện Cát Tường gây chấn động xã hội nói riêng: “Xét về nguyên nhân khách quan hay chủ quan, trực tiếp hay gián tiếp, tôi nhận thấy Bộ Y tế và người đứng đầu Bộ Y tế đều có ít nhiều trách nhiệm”. Vụ việc này không chỉ gây bức xúc, đau đớn cho gia đình nạn nhân mà còn làm đau đớn cả ngành y. “Dù vì nguyên nhân gì, vụ Cát Tường là một lần cảnh tỉnh toàn bộ hệ thống y tế để vượt qua khó khăn, quyết tâm sửa chữa yếu kém của mình” - bà Tiến nói.
Trả lời câu hỏi về nợ đọng xây dựng cơ bản còn diễn ra bao lâu? Xử lý trách nhiệm ra sao? Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Bùi Quang Vinh cho biết, hiện nay tỷ lệ dự án mới khởi công rất thấp so với trước đây. Nợ đọng xây dựng cơ bản đến hôm nay từ 85.000 tỷ đồng nằm trong danh mục kế hoạch đã rút xuống một nửa, chỉ còn có khoảng 42.000 tỷ đồng. Hiện nay hàng năm chúng ta đang bố trí kế hoạch khoảng 170.000 tỷ vốn ngân sách nhà nước, nếu 30% các địa phương được phép ứng gọi là nợ trong phạm vi 30% của mức năm sau mình được bố trí nằm trong ngưỡng an toàn thì khoảng 50.000 - 60.000 tỷ đồng là cũng bình thường, nghĩa là người ta luân chuyển, người ta trả. Đến năm 2015 về cơ bản chúng ta khống chế được toàn bộ nợ xây dựng cơ bản trong kế hoạch nhà nước. Tới đây, khi Luật Đầu tư công ra đời thì nhiệm kỳ 2016 - 2020 vấn đề quản lý vốn, ngân sách nhà nước cũng như tất cả các nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước sẽ được quản lý một cách chặt chẽ hơn, hiệu quả hơn rất nhiều. Đây là tác động tốt cho đất nước.
Mỗi khi có mưa lũ hay bão thì những người điều hành hồ chứa thủy điện họ thừa biết sẽ nguy hiểm đến mức độ nào. Nếu như cố tình tích trữ nước để chạy thủy điện, sợ mất tiền dẫn đến khi lũ lên cao, nước về nhiều lại xả nước thì là việc hết sức nguy hiểm cho hạ du. Đặc biệt, việc xả nước lại không thông báo trước cho người dân, lại vào ban đêm thì càng nguy hiểm hơn. Do vậy, cần phải điều tra, làm rõ có hay không việc chỉ vì lợi ích một nhóm người mà xả nước gây thiệt hại lớn cho người dân miền Trung thời gian qua. Tôi nghĩ trong vấn đề này có việc xả nước không đúng quy trình hoặc thiếu trách nhiệm, coi thường tính mạng tài sản của nhân dân trong xả nước. Tôi cho rằng, việc này cần điều tra kỹ. Nếu đúng thì phải truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý nghiêm và bồi thường thiệt hại. Nếu cần thiết có thể cũng phải đóng cửa nhà máy thủy điện đó. PHAN THẢO - BẢO VÂN - NGỌC QUANG |
