Sáng 24-10, Quốc hội đã nghe các tờ trình, báo cáo và thảo luận về dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (sửa đổi). Sau khi điều chỉnh phạm vi sửa đổi để sửa đổi toàn diện Luật Giám sát hiện hành, dự thảo luật được đổi tên thành Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (sửa đổi).
Bên cạnh việc kế thừa các nguyên tắc hiện hành, dự thảo đã bổ sung 3 nguyên tắc mới. Đó là bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện, trực tiếp của Đảng Cộng sản Việt Nam; giám sát toàn diện nhưng có trọng tâm, trọng điểm, bám sát thực tiễn; bảo đảm gắn kết giữa hoạt động giám sát với việc hoàn thiện chính sách, pháp luật, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, của địa phương.
Để khắc phục tình trạng “chồng lấn” trong hoạt động giám sát, dự thảo đã quy định rõ thẩm quyền của từng chủ thể giám sát. Theo đó, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH), Hội đồng Dân tộc (HĐDT), các ủy ban của Quốc hội thường xuyên giám sát hoạt động và văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở Trung ương. HĐND, thường trực HĐND, ban của HĐND cấp tỉnh/cấp xã thường xuyên giám sát hoạt động và VBQPPL của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở cấp tương ứng.
Một số hoạt động giám sát mới được bổ sung, bao gồm giám sát việc cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền tuân thủ việc tổ chức lấy ý kiến trong quá trình xây dựng dự án luật, pháp lệnh, nghị quyết. Bổ sung hoạt động của HĐDT, ủy ban của Quốc hội, đoàn ĐBQH, ban của HĐND về giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri để nâng cao hiệu quả công tác này.
Đáng lưu ý, theo UBTVQH, thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND hiện là nội dung còn có sự khác biệt quan điểm giữa các cơ quan soạn thảo, thẩm tra. UBTVQH cho rằng cần thiết tiếp tục quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND để kế thừa Luật Giám sát hiện hành, bảo đảm phù hợp cơ cấu tổ chức và phát huy vai trò của tổ đại biểu HĐND. Ý kiến khác đề nghị không quy định vì cho rằng hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND trong thực tiễn thời gian qua còn ít, mang tính hình thức, chưa thật sự hiệu quả.
Phạm vi giám sát của Quốc hội đối với địa phương cũng là vấn đề được UBTVQH nhấn mạnh trong báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự luật. Có ý kiến đề nghị nghiên cứu, sửa đổi để Quốc hội, UBTVQH, HĐDT, ủy ban của Quốc hội chỉ giám sát đối với cơ quan nhà nước ở địa phương trong trường hợp thật sự cần thiết để tránh trùng lặp với hoạt động giám sát của HĐND.
UBTVQH đã chỉnh lý dự thảo theo hướng phân định rõ thẩm quyền (trung ương giám sát trung ương, địa phương giám sát địa phương). Tuy nhiên, UBTVQH vẫn giữ lại quy định kế thừa khoản 2, Điều 4 Luật Giám sát hiện hành. Theo đó, Quốc hội, UBTVQH, các cơ quan của Quốc hội vẫn tiến hành giám sát hoạt động của các chủ thể ở địa phương trong trường hợp cần thiết do yêu cầu của thực tiễn.
