Từ vụ cháy phòng đợi nhà ga quốc nội Sân bay Tân Sơn Nhất: Bài học về công tác phòng cháy chữa cháy

Ngày 4-11, Tổng Công ty Cảng Hàng không miền Nam đã đưa vào khai thác trở lại nhà ga quốc nội Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất sau hơn một tuần khắc phục những thiệt hại do vụ hỏa hoạn tại phòng đợi nhà ga ngày 27-10. Trong khi chờ  các cơ quan chức năng đưa ra kết luận về nguyên nhân và mức độ thiệt hại do vụ cháy gây ra, bước đầu có thể nhận định đây là một vụ cháy nghiêm trọng, đã tác động không nhỏ đến hoạt động tại Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất - đầu mối vận chuyển hàng không lớn nhất nước.

Từ thiếu chuyên nghiệp trong ứng cứu cháy...

Theo Tổng Công ty Cảng Hàng không miền Nam, để bảo đảm an toàn cho Sân bay Tân Sơn Nhất trong tình huống xảy ra cháy nổ, ngành hàng không đã thành lập một đội PCCC chuyên nghiệp với 5 xe cứu hỏa và 25 cán bộ, chiến sĩ túc trực ngay tại sân bay 24/24 giờ.

Hàng năm, lực lượng này đều tổ chức diễn tập các phương án chữa cháy, nhất là đối với các tình huống xảy ra thảm họa tai nạn hàng không hoặc do khủng bố hay phá hoại. Tuy nhiên, trong vụ cháy xảy ra rạng sáng 27-10, lực lượng chữa cháy đã bất ngờ và lúng túng trong xử lý tình huống chữa cháy giữa đêm khuya, nhà ga đóng cửa khai thác.

Đầu tiên khi ngọn lửa bùng phát tại phòng khách hạng C, sau đó lan ra các quầy hàng trên lầu 1, phải 5 phút sau các nhân viên trực và hệ thống báo cháy tự động mới phát hiện. Khi ngọn lửa đã bùng lên dữ dội, lực lượng chữa cháy mới có mặt với thiết bị chữa cháy là những bình bọt CO2 loại nhỏ trang bị tại sảnh của nhà ga.

Diện tích cháy không chỉ lan rộng trên mặt sàn lầu 1, mà còn cháy lan ra trần và mái nhà ga. Ngọn lửa ngày càng dữ dội, trong khi lực lượng chữa cháy tại chỗ gần như bị “bó tay”, phải mất hơn 10 phút sau, các thiết bị chữa cháy như thang, bình xịt, vòi rồng, xe cứu hỏa mới được đưa đến hiện trường.

Khi thấy ngọn lửa bùng lên cao và lan ra nhiều khu vực, lực lượng chữa cháy tại chỗ mới gọi điện báo cho Sở Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy TP đến ứng cứu. Ngay khi nhận được tin cháy, thành phố đã huy động hơn 40 xe cứu hỏa và gần 400 cán bộ, chiến sĩ của các đơn vị chữa cháy đến để tham gia dập tắt ngọn lửa.

Phải mất hơn một giờ sau, ngọn lửa mới được khống chế. Khó khăn lớn nhất của lực lượng chữa cháy là khu vực cháy chỉ có 4 họng nước được đặt phía ngoài sân ga, không thể cung cấp cùng một lúc cho hàng chục xe chữa cháy. Trực tiếp chỉ huy dập đám cháy, Thượng tá Lê Tấn Bửu, Phó Giám đốc Sở Cảnh sát Phòng cháy và chữa cháy TP, có lúc như bất lực đứng nhìn ngọn lửa hung hãn và khói đen dày đặc bao quanh sân bay vì nguồn nước tại chỗ không đủ, phải tiếp nước quá xa. Ông nói: “Nếu được báo sớm và công tác ứng cứu tại chỗ chuyên nghiệp hơn thì mức độ thiệt hại của vụ cháy sẽ giảm nhiều”.

...đến thiếu thiết bị chữa cháy hiện đại

Là một ga hàng không lớn nhất nước với lưu lượng phục vụ hơn 12 triệu lượt hành khách/năm, song nhiều thiết bị chữa cháy chuyên dùng như máy bay trực thăng chữa cháy, hệ thống camera quan sát… nhiều năm qua không được trang bị.

Chưa hết, toàn bộ nhà ga đi-đến ga trong nước với diện tích sử dụng hơn 30.000m², đã không được trang bị hệ thống chữa cháy tự động. Còn hệ thống báo cháy phần lớn đã cũ kỹ, lạc hậu và lắp đặt không đầy đủ ở nhiều khu vực. Đây là hạn chế rất lớn trong việc phát hiện ban đầu khi vụ cháy xảy ra. Nếu trong thực tế lúc xảy ra cháy, tại nhà ga có nhiều hành khách làm thủ tục thì thiệt hại về người sẽ không thể tránh khỏi.

Một bất cập khác trong công tác bảo đảm an toàn tại Sân bay Tân Sơn Nhất không thể không nêu ra, là khu vực xảy ra cháy trước kia là nhà ga quốc tế được xây dựng và khai thác từ trước năm 1975. Sau này, ngành hàng không mở rộng diện tích sử dụng đã không tính đến sự đồng bộ trong lắp đặt hệ thống thiết bị phục vụ hành khách.

Phương án mở rộng được thực hiện theo từng khoang và giữ nguyên thiết bị cũ. Như vậy, toàn bộ khu nhà ga trong nước hiện được thiết kế với nhiều hệ thống điều khiển khác nhau; cũ có, mới có và chắp vá không đồng nhất. Đây là sự bất cập về tính liên thông trong xử lý các tình huống mà hệ thống các thiết bị như: báo động, báo cháy, điều khiển các máy soi, máy chiếu, quan sát… không thể vận hành một cách đồng bộ được.

Hoài Nam