Đại biểu (ĐB) Phạm Trọng Nhân (TPHCM) nhận định, dự thảo được đưa ra trong bối cảnh không gian thông tin toàn cầu đã thay đổi, tốc độ lan truyền dữ liệu vượt xa tốc độ kiểm chứng của con người, tạo nên thách thức về an ninh phi truyền thống, đe dọa an ninh tư tưởng, nhận thức và an ninh xã hội.
Do đó, ĐB đề nghị, dự thảo luật phải tạo pháp lý đủ mạnh trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI).
Theo ĐB Phạm Trọng Nhân, thời gian qua, các nội dung do AI sinh ra xuất hiện nhiều trên các báo điện tử, nền tảng số, thậm chí trong quy trình biên tập, do đó, cần bổ sung điều khoản “tác phẩm báo chí có yếu tố AI là nội dung báo chí được sản xuất toàn bộ hoặc một phần với sự hỗ trợ của AI, cơ quan báo chí phải công bố mức độ sự can thiệp của AI và chịu trách nhiệm về sự chính xác của nội dung”.
ĐB cũng kiến nghị bổ sung “cơ quan báo chí thực hiện xác minh độc lập đối với nội dung có yếu tố AI, chịu trách nhiệm liên đới nếu đăng tải nội dung sai sự thật, ảnh hưởng tới an ninh quốc gia, tổ chức, cá nhân…”.
Ngoài ra, dự thảo luật phải yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới công khai thuật toán đề xuất, gỡ bỏ tin giả trong 24 giờ, định danh tài khoản và có giải pháp truy vết thông tin, liên thông với Bộ KH-CN.
“Nếu không có cảnh báo sớm, thông tin chính thống có thể đi chậm tới 24 giờ. Trong thời đại AI, chỉ chậm 24 phút cũng đủ gây khủng hoảng nhận thức cho cá nhân, tập thể, thậm chí là cả xã hội”, ĐB Phạm Trọng Nhân cảnh báo và nhấn mạnh, dự thảo cần điều chỉnh phạm vi chất lượng, trách nhiệm khi thông tin.
Theo ĐB, TikTok hay YouTube là kênh phân phối thông tin có sức lan tỏa rất lớn, ảnh hưởng đáng kể tới hành vi tiếp nhận thông tin. Dự thảo phải đặt ra yêu cầu bắt buộc nghĩa vụ minh bạch, cảnh báo sớm và nghĩa vụ phối hợp trong xử lý thông tin sai lệch.
ĐB Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) nêu, báo chí là sản phẩm truyền thông, có đặc tính riêng và mức độ thâm nhập của độc giả là yếu tố quan trọng, đòi hỏi tài năng, kỹ năng, năng lực của cơ quan báo chí. Báo chí tốn nhiều công sức để có điều đó và mới hoạt động lâu dài, nuôi sống, giữ được đội ngũ người làm báo.
Người làm báo và các cơ quan báo chí còn phải cạnh tranh với truyền thông “lá cải”, chống truyền thông “giả mạo, lừa đảo, độc hại”.
Theo ĐB, trong đội ngũ báo chí địa phương hiện nay (báo in, phát thanh, truyền hình và điện tử), có những tờ báo đã làm được điều trên.
“Những tờ báo đó là vốn quý của nền báo chí chúng ta. Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) lần này cần tạo điều kiện để những tờ báo này tiếp tục phát triển. Dự thảo cũng nên tạo hành lang pháp lý để báo chí của nhiều tỉnh, thành khác phát triển theo hướng đó”, ĐB Trương Trọng Nghĩa phát biểu.
Cũng theo ĐB Trương Trọng Nghĩa, như ở 2 đô thị lớn nhất, đông dân nhất cả nước là Hà Nội hơn 8 triệu dân và TPHCM hơn 14 triệu dân, đang có những tờ báo mà thương hiệu và tín nhiệm vượt ranh giới địa phương.
Từ đó, ĐB đề nghị sửa đổi nội dung tại khoản 6, Điều 16 của dự thảo theo hướng: “Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có thể có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc. Một số tỉnh ủy, thành ủy có thể thành lập cơ quan báo chí theo mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”.
Theo ĐB Trương Trọng Nghĩa, quy định như vậy sẽ tạo điều kiện duy trì và tiếp tục phát triển cho cơ quan báo chí địa phương đã tự chủ tài chính tương đối vững chắc nhiều năm, ở những địa phương có hàng triệu người đọc, có khả năng mua báo hàng ngày, như Hà Nội hay TPHCM.
Đồng thời, kiến tạo phát triển cho các tỉnh ủy, thành ủy của các địa phương khác xây dựng cơ quan báo chí theo mô hình này khi có đủ điều kiện, được Thủ tướng phê duyệt và cập nhật vào chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí.
Trong khi đó, ĐB Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) kiến nghị: “Kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là kênh thông tin do cơ quan báo chí thiết lập trên một mạng xã hội để cung cấp, truyền đưa, thu thập, trao đổi, chia sẻ thông tin, kết nối cộng đồng người sử dụng mạng xã hội, có dấu hiệu nhận biết thống nhất khi thiết lập trên các mạng xã hội khác nhau; và chịu đầy đủ trách nhiệm theo quy định của luật này như báo chí điện tử”.
Trước đó, Bộ VH-TT-DL có báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến của các ĐB Quốc hội tại phiên thảo luận tổ về dự luật này.
Theo đó, có 4 ý kiến đề nghị thí điểm mô hình tổ hợp hoặc tập đoàn báo chí chủ lực đa phương tiện tại Hà Nội và TPHCM. Về việc này, Bộ VH-TT-DL cho biết, bộ đang tổng kết quy hoạch phát triển và quản lý báo chí, dự kiến kiến nghị cấp có thẩm quyền tiếp tục triển khai một số quan điểm của quy hoạch, đồng thời bổ sung quan điểm mới, trong đó có nội dung về việc Hà Nội và TPHCM được thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.
Trên cơ sở chỉ đạo, phê duyệt của cấp thẩm quyền, bộ sẽ cụ thể hóa trong chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí.
Có ý kiến đề nghị dự thảo luật cần quy định rõ nguyên tắc trước khi giao Chính phủ quy định chi tiết về mô hình tổ chức, nhiệm vụ và cơ chế đặc thù cho các loại hình báo chí. Bộ VH-TT-DL cho biết, tại khoản 5 Điều 16 dự thảo quy định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện có cơ quan báo chí trực thuộc; mỗi cơ quan chủ lực đa phương tiện cũng có những đặc thù, thế mạnh riêng, mức độ tự chủ tài chính khác nhau.
Dự thảo luật giao Chính phủ quy định chi tiết cơ chế đặc thù về tài chính đối với từng cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện phù hợp với mức độ tự chủ...
