Mới xử lý 21% lượng nước thải
Thống kê cho thấy, tổng lượng nước thải sinh hoạt đô thị hiện nay trên địa bàn TPHCM ước tính khoảng 1.750.000m3/ngày. Với 2 trạm xử lý nước thải Bình Hưng và Bình Hưng Hòa thì lượng nước thải sinh hoạt được xử lý 171.000m3/ngày, chiếm tỷ lệ 10%.
Nếu tính thêm lượng nước thải được xử lý cục bộ (khoảng 199.624m3/ngày) thì lượng nước thải đô thị được thu gom và xử lý tổng cộng 370.624m3/ngày, chiếm tỷ lệ 21,2%. Trong đó, khoảng 90.274m3/ngày từ 2.797 cơ sở công nghiệp; 22.262m3/ngày từ 113 bệnh viện, 95 phòng khám đa khoa, 319 trạm y tế, 227 phòng khám nha khoa, phẫu thuật thẩm mỹ và 87.087m3/ngày từ 1.713 cơ sở dịch vụ.
Nhiều ý kiến cho rằng, nước thải đô thị ở một đô thị lớn như TPHCM hầu như chỉ mới xử lý được một phần nhỏ rồi xả thải trực tiếp ra ao hồ, kênh rạch, sông nội thành, gây ô nhiễm môi trường nước mặt. Vì vậy, đã đến lúc việc quản lý và xử lý nước thải cần được quan tâm hơn ở các khâu quy hoạch, chính sách, công nghệ, quản lý và vận hành.
Nhà máy xử lý nước thải Bình Hưng đang được gấp rút mở rộng đầu tư. Ảnh: CAO THĂNG
Theo bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường TPHCM, để đáp ứng nhu cầu xử lý nước thải đô thị ngày một tăng cao ở một đô thị phát triển như TPHCM, thành phố đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để đạt được mục tiêu xử lý lượng nước thải đô thị. Theo đó, ngoài các biện pháp ngăn ngừa giảm ô nhiễm từ các nguồn thải, kêu gọi người dân không xả rác bừa bãi ra kênh rạch, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra sau cấp phép nhằm kiểm soát chặt chẽ các hoạt động liên quan có nguy cơ gây ô nhiễm, suy thoái nguồn nước và môi trường sống... thành phố còn mở rộng đầu tư nhiều dự án xử lý nước thải có công suất lớn.
Cũng theo bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ, hiện Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TPHCM đang tiếp tục rà soát, điều chỉnh Quy hoạch tổng thể hệ thống thoát nước thành phố và triển khai thi công các công trình xử lý nước thải trọng điểm để xử lý toàn bộ lượng nước thải sinh hoạt đô thị.
Xây dựng nhiều nhà máy xử lý công suất lớn
Cùng với áp lực từ sự gia tăng dân số, việc hình thành, phát triển các khu đô thị và dự án công nghiệp trên địa bàn TPHCM đang tạo nên áp lực lớn đến chất lượng môi trường, đặc biệt là môi trường nước. Nhiều nghiên cứu của cơ quan chức năng cho thấy, nguồn nước mặt ở các kênh rạch trên địa bàn thành phố đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của nhiều khu dân cư.
Trước thực trạng này, TPHCM đã đưa vào vận hành một số nhà máy xử lý nước thải đô thị. Theo Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TPHCM, thành phố đã đưa vào sử dụng 2 trạm xử lý nước thải Bình Hưng tại Nhà máy xử lý nước thải Bình Hưng (giai đoạn 1 - công suất xử lý 141.000m3/ngày) và Bình Hưng Hòa (công suất xử lý trung bình 27.000 - 30.000m3/ngày), giải quyết được một phần ô nhiễm nước thải đô thị của lưu vực, giảm mức độ ô nhiễm kênh Nước Đen.
Ngoài ra, còn có trạm xử lý nước thải khu dân cư 17,3ha ở phường Bình Khánh, quận 2, với công suất xử lý trung bình 3.000m3/ngày và tuyến cống thu gom khu vực kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè (lưu vực thu gom gồm các quận: 1, 3, 10, Phú Nhuận, Gò Vấp, Tân Bình), giải quyết ô nhiễm kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, hỗ trợ giảm ngập cho lưu vực đã được đưa vào khai thác vận hành.
Không dừng lại ở đó, thành phố cũng đang gấp rút triển khai xây dựng Nhà máy xử lý nước thải Bình Hưng (giai đoạn 2), nâng công suất xử lý lên 469.000m3/ngày.
Dự kiến, năm 2019 sẽ đưa vào vận hành khai thác. Nhà máy xử lý nước thải Tham Lương - Bến Cát (giai đoạn 1 - công suất 131.000m3/ngày) đến nay đã hoàn thành phần thi công nền móng, đóng cọc toàn bộ công trình. Các hạng mục bể xử lý nước thải đã xây dựng đạt trên 60% khối lượng, hạng mục nhà điều hành và nhà phụ trợ đã hoàn thành cơ bản. Dự kiến, trong năm 2018 sẽ đưa vào vận hành khai thác.
Nhà máy xử lý nước thải Suối Nhum, phường Linh Trung, quận Thủ Đức, với công suất 65.000m3/ngày, sẽ thu gom và xử lý nguồn nước thải của suối Xuân Trường, suối Cái, suối Nhum, suối Gò Cát và một phần nước thải của huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương trước khi đổ vào suối Cái chảy qua Khu công nghệ cao TPHCM; và hoàn thành hồ sinh học xử lý nước thải kênh Ba Bò, dự kiến năm 2019 sẽ đưa vào vận hành khai thác.
Hồ sinh học xử lý nước thải kênh Ba Bò là một hạng mục của dự án Cải tạo kênh Ba Bò, khởi công năm 2010 có công suất thiết kế khoảng 21.500m3/ngày, xử lý nước thải chủ yếu phát sinh từ tỉnh Bình Dương thu gom thông qua kênh Ba Bò.
Đặc biệt là triển khai và hoàn thành giai đoạn 1 dự án xử lý nước thải kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè với công suất 480.000m3/ngày. Ngoài ra, đến giai đoạn 2019-2020, thành phố sẽ xây dựng tiếp 4 nhà máy là Nhà máy xử lý nước thải Tây Sài Gòn, công suất 150.000m3/ngày; Nhà máy xử lý nước thải Tân Hóa - Lò Gốm, công suất 300.000m3/ngày, Nhà máy xử lý nước thải Bình Tân (Bình Hưng Hòa), công suất 180.000m3/ngày và Nhà máy xử lý nước thải Bắc Sài Gòn 1, công suất 170.000m3/ngày để phục vụ việc xử lý nước thải sinh hoạt đô thị của TPHCM.