Thanh tra địa phương “giơ cao đánh khẽ“

Sửa Luật Thanh tra sẽ khắc phục tình trạng chồng chéo

Tranh luận tại nghị trường, ĐB Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) nêu, trong số 2,3 triệu cuộc thanh tra, kiểm tra, trong đó 90% là kiểm tra, chỉ 10% là thanh tra. Vậy điều chỉnh Luật Thanh tra cũng chỉ điều chỉnh được 10%, trong khi quy định về hoạt động kiểm tra chưa có quy định chặt chẽ như về thanh tra. Trong khi Tổng Thanh tra Chính phủ nói rằng sẽ tách bạch thanh tra và kiểm tra, vậy nội dung kiểm tra sẽ dùng văn bản nào để điều chỉnh? 

Ưu tiên xử lý bằng kinh tế, hạn chế hình sự hoá

ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) tranh luận, thu hồi tài sản bất minh do người khác đứng tên rất khó. Có lần ở Quốc hội, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí đã nói có thể thay vì xử lý hình sự nên chuyển hướng xử lý về kinh tế để thu hồi được nhiều hơn, ý kiến của Tổng Thanh tra như thế nào?

Tổng Thanh tra Chính phủ khẳng định, quan điểm chung là không hình sự hóa, cái nào xử lý được bằng kinh tế thì xử lý bằng kinh tế. Những vụ việc nào liên quan dự án đầu tư, đất đai còn cơ bản, mới có một phần nhỏ như giải phóng mặt bằng, san lấp, chưa triển khai dự án, xử lý cán bộ, xử lý nhà đầu tư rồi, sau đó thanh tra sẽ yêu cầu tiếp tục thực hiện theo kết luận thanh tra. Trong quá trình thanh tra, nhiều trường hợp giữa hình sự và kinh tế, chúng tôi ưu tiên xử lý kinh tế trong một thời hạn nhất định, ví dụ cho 1,5 năm để thu hồi nhà đất để đấu giá, nhưng sau thời hạn đó không thực hiện được thì xử lý hình sự.

Làm sao kết thúc các cuộc “thanh tra treo”?

ĐB Huỳnh Đức Thắng (Quảng Trị) nêu có vụ việc đã quá thời hạn, có cuộc 5 năm, gấp hơn 10 lần thời gian quy định, là không kết luận được hay lý do gì, có tiêu cực trong các cuộc “thanh tra treo” làm sao kết thúc? Ngành thanh tra cần báo cáo cụ thể tiến độ các cuộc thanh tra hàng năm.

ĐB Lê Minh Nam (Hậu Giang) cho rằng thời gian qua có nhiều vi phạm trong lĩnh vực đất đai. Bên cạnh đó khiếu nại khiếu kiện trong lĩnh vực này cũng lên tới 70%, cán bộ đất đai bị xử lý nhiều, cần có trách nhiệm của thanh tra trong thanh tra lĩnh vực đất đai thời gian qua.

ĐB Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) đề cập tình trạng nhũng nhiễu, phiền hà trong bộ phận cán bộ, gây bức xúc, nhiều người không được giải thích rõ, phải đi lòng vòng, bị nhũng nhiễu, phải dùng tiền bôi trơn. ĐB đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ đánh giá tình trạng này, lĩnh vực nào bị gây nhũng nhiễu nhiều nhất?

Những câu hỏi này sẽ được Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trả lời vào đầu giờ làm việc buổi chiều nay, 5-11.

Còn tình trạng cán bộ thanh tra nhũng nhiễu, gây phiền hà

Tiếp tục chất vấn, ĐB Phạm Thị Thanh Mai (Hà Nội) hỏi: Trách nhiệm nêu gương rất quan trọng, Tổng Thanh tra đã làm gì trong câu chuyện này? 

ĐB Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) nêu, tình trạng vi phạm đạo đức công vụ thời gian qua đã diễn ra. Tổng Thanh tra Chính phủ đánh giá như thế nào và giải pháp ra sao? Địa phương phản ánh có nhiều đoàn thanh tra ảnh hưởng đến hoạt động chỉ đạo điều hành. Giải pháp của Tổng Thanh tra Chính phủ là gì?

ĐB Trần Nhật Minh (Nghệ An) đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ đánh giá hiệu lực, hiệu quả của hoạt động thanh tra đột xuất. Giải pháp nào để vừa góp phần chống tham nhũng tiêu cực, nhưng không ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra?

Trả lời ĐB về trách nhiệm nêu gương, Tổng Thanh tra Chính phủ khẳng định bản thân luôn có trách nhiệm nêu gương, gương mẫu từ việc lãnh đạo chỉ đạo, thực hiện đúng quy định pháp luật khi xem xét các vấn đề trọng trách, các báo cáo kết luận, dự thảo kết luận thanh tra. Đồng thời, chú trọng xem xét giải quyết theo chỉ đạo của các bộ, ban, ngành; trực tiếp tham gia tiếp công dân tại trụ sở Ban tiếp công dân Trung ương. Tổng Thanh tra Chính phủ cũng quán triệt đội ngũ thực hiện những điều đảng viên không được làm và các quy định, để làm gương, tạo khí thế, động lực cho cán bộ trong ngành nói chung. 

Về hiệu quả của thanh tra đột xuất, Tổng Thanh tra Chính phủ nhận xét đã tập trung cao độ, nhất là những cuộc do Ban Chỉ đạo, Chính phủ chỉ đạo. Có những cuộc thanh tra về Covid-19, BHYT, bản thân đồng chí trực tiếp nghe báo cáo hàng tuần và chỉ đạo trực tiếp, từ đó hiệu lực hiệu quả tốt hơn.

Thanh tra kết luận không có vi phạm, nhưng Ủy ban Kiểm tra kết luận là sai phạm nghiêm trọng, có tiêu cực hay không?

Tranh luận tại nghị trường, ĐB Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận) nói: Tôi nói chung, không nói sự việc cụ thể ở Bình Thuận. Trước đó, ĐB này đặt câu hỏi về việc vì sao có những vụ việc Thanh tra Chính phủ kết luận không có vi phạm, nhưng Ủy ban Kiểm tra lại kết luận là sai phạm nghiêm trọng, liệu có tiêu cực hay không.

Sẽ ban hành quy chế tổ chức hoạt động của ngành thanh tra

ĐB Lê Hoàng Anh (Gia Lai) nêu, ngoài ngân sách nhà nước hỗ trợ thanh tra, ngành thanh tra lại được trích một phần từ nguồn thu hồi tài sản sau thanh tra. ĐB đặt vấn đề, đã bao giờ thanh tra việc sử dụng kinh phí này chưa, đánh giá việc sử dụng như thế nào? Hiện nhiều cây xăng ở Hà Nội, TPHCM bán cầm chừng, không bán xăng, ĐB hỏi ngành thanh tra đã thanh tra đột xuất cung ứng xăng dầu ở hai thành phố này chưa?

Trả lời ĐB Lê Hoàng Anh, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, với khoản trích một phần từ thu hồi tài sản sau thanh tra, Chính phủ đã quy định số tiền này để đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị cho thanh tra, động viên khen thưởng các tập thể cá nhân có thành tích nổi bật. Hàng năm, khi Bộ Tài chính phân bổ chi ngân sách cho Thanh tra Chính phủ có phần ngân sách nhà nước và có phần trích thưởng. Và phần này chỉ dự kiến nếu như thu được. Nếu thu không được theo dự kiến sẽ phải giảm chi tương ứng. Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết, từ khi nhận nhiệm vụ, chi phí việc trích này rất eo hẹp, phải cắt giảm hội nghị, tiếp khách, đi nước ngoài, tập trung cho việc mua sắm ô tô. Lúc về có 34 xe chuyên dùng, nhưng đã mua 15-20 năm. Thanh tra Chính phủ đã phải dành một phần chi phí này để mua thêm được 9 xe, thay thế dần những xe đã hết khấu hao, không đảm bảo an toàn.

Trả lời phần tranh luận của ĐB Trần Quang Minh (Quảng Bình), Tổng Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, thời gian qua, cơ bản đội ngũ ngành thanh tra đã đảm bảo đạo đức công vụ. Nhưng vẫn còn những vụ việc như Thanh tra Bộ Xây dựng ở Vĩnh Phúc, một số vụ vi phạm đạo đức công vụ bị xử lý hình sự. Tháng 7 vừa qua, Thanh tra Chính phủ đã ban hành quy định nâng cao chất lượng, tiến độ thanh tra, trong đó quy định về trách  nhiệm, nghiêm cấm cán bộ thanh tra không được làm: không được nhận tiền, quà của đối tượng, không giao lưu với bất kỳ hình thức nào với đối tượng thanh tra. Tổng Thanh tra Chính phủ mong muốn Quốc hội và người dân hỗ trợ Thanh tra Chính phủ giám sát với cán bộ các đoàn thanh tra khi làm việc với các bộ, ngành, địa phương nếu vi phạm điều cấm. Tới đây sẽ ban hành quy chế tổ chức hoạt động của ngành thanh tra.

Thu hồi tài sản tham nhũng đạt 60%

Từ ngày nhậm chức, căn cứ vào chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực, Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra nội dung nào đó thì Thanh tra Chính phủ chỉ đạo Phó Tổng Thanh tra Chính phủ phụ trách đề xuất nội dung, tổ chức nắm tình hình, phạm vi và đối tượng cần thanh tra. Cùng với đó, cho chủ trương để Phó Tổng thanh tra ký ban hành quyết định thanh tra và tiến hành thanh tra. Tổng Thanh tra Chính phủ cũng cho chủ trương ký kết luận thanh tra, công khai kết luận theo quy định và báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, tiêu cực và Thủ tướng Chính phủ. Tổng Thanh tra Chính phủ cũng chỉ đạo Phó tổng thanh tra tiến hành theo dõi đôn đốc xử lý sau thanh tra. Kết quả, thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thanh tra Chính phủ đã có nhiều cuộc thanh tra đột xuất có tính phức tạp quy mô lớn với những sai phạm nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Qua đó đã ra kết luận thanh tra và kiến nghị xử lý, chuyển cơ quan điều tra xử lý theo pháp luật như vụ cổ phần hoá Cảng Quy Nhơn, dự án gang thép Thái Nguyên, các dự án liên quan đến Phan Văn Anh Vũ…

Tổng Thanh tra Chính phủ đánh giá tỷ lệ này vẫn còn thấp và đưa ra giải pháp tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan, thực hiện nghiêm Chỉ thị 04 của Ban Bí thư. Chủ động kê biên, phong tỏa tài sản tạo thuận lợi cho công tác thu hồi tài sản. Một trong số các điểm tác động, là theo tinh thần chủ trương các vụ án xảy ra, nếu các đối tượng nộp lại tiền thì cũng được xem xét, từ đó đã tạo được chuyển biến. 

Về xử lý chồng chéo trong thanh tra, kiểm toán, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết thời gian qua các cơ quan đã phối hợp với nhau để khắc phục, nhưng thực tế vẫn còn diễn ra. Phối hợp từ khâu lập kế hoạch, chủ yếu là chồng chéo giữa thanh tra chuyên ngành địa phương và kiểm toán khu vực, nếu chồng chéo này không xử lý được thì sẽ báo cáo Tổng Thanh tra Chính phủ xử lý. Theo quy định mới, có 5 điều quy định để xử lý chồng chéo trong hoạt động thanh tra, kiểm toán. 

Tổng Thanh tra Chính phủ nhìn nhận vẫn còn tình trạng nhũng nhiễu phiền hà cho người dân, doanh nghiệp. “Đúng là vẫn còn thực trạng này, cố tình kéo dài thời gian trả lời người dân, hay trả lời chung chung để người dân phải đi lại nhiều lần, thậm chí vòi vĩnh”, Tổng Thanh tra Chính phủ nhìn nhận.

Về việc chậm ban hành kết luận thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ thống nhất với đánh giá của ĐB về việc chậm ban hành kết luận thanh tra trong nhiều năm. Nguyên nhân chính do cuộc thanh tra có phạm vi, quy mô lớn, liên quan nhiều ngành cấp đối tượng, liên quan yếu tố con người. Một số quy định còn bất cập về thời gian báo cáo và thực hiện kết luận thanh tra. Khối lượng công việc nhiều nhưng lực lượng mỏng. Ý thức trách nhiệm của một số thành viên còn hạn chế.

Băn khăn về thanh tra đột xuất các vụ tham nhũng trong ngành

ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau), chất vấn: Từ ngày nhận chức, Tổng Thanh tra Chính phủ đã chỉ đạo thanh tra đột xuất các vụ tham nhũng trong ngành ra sao? Phân cấp phân quyền trong nội bộ Thanh tra Chính phủ như thế nào?

Xử lý 1.140 đối tượng, thu hồi hơn 461.000 tỷ đồng liên quan đến tham nhũng

Mở đầu chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ (TTCP), ĐB Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận) nêu, vừa qua TTCP có những cuộc kết luận không vi phạm, chỉ rút kinh nghiệm, nhưng khi đưa qua Ủy ban Kiểm tra thì phát hiện nhiều vi phạm. Phải chăng do pháp luật chưa đồng bộ, hay có tiêu cực trong thanh tra? Có giải pháp gì khắc phục?

ĐB Bùi Mạnh Khoa (Thanh Hóa) nhận xét phòng chống tham nhũng trong lĩnh vực ngân hàng đã đạt nhiều kết quả, làm giảm vi phạm nhiều. Dù vậy, tình hình vẫn diễn biến phức tạp, tinh vi. Trách nhiệm của TTCP trong thanh tra ngân hàng những năm qua, giải pháp căn cơ phát hiện tiêu cực tham nhũng trong lĩnh vực này là gì?

Về câu hỏi của ĐB tỉnh Bình Thuận, Tổng TTCP cho rằng có lẽ câu hỏi liên quan đến việc thanh tra ở tỉnh Bình Thuận thời gian qua. Năm 2019, trên cơ sở đơn thư tố cáo của một nguyên cán bộ tố cáo lãnh đạo tỉnh Bình Thuận sai phạm trong chuyển mục đích sử dụng sân golf sang khu đô thị, TTCP đã lập đoàn thanh tra rà soát và có một số thay đổi. Có cái sai là không dành 20% quỹ đất làm nhà ở xã hội và xác định giá đất chưa chính xác. TTCP kết luận và yêu cầu UBND tỉnh Bình Thuận phải tính lại cho đúng pháp luật. Nhưng sau vài năm, tỉnh không thực hiện nên người tố cáo tiếp tục tố cáo. 

Về câu hỏi của ĐB Quảng Bình về đội ngũ cán bộ thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết những năm qua, Thanh tra đã triển khai đồng bộ, toàn diện, qua thanh tra đã kiến nghị thu hồi hơn 461.000 tỷ đồng, hơn 75.000ha đất, kiến nghị xử lý hơn 44.000 tập thể và cá nhân, chuyển cơ quan điều tra 1.135 vụ và 1.156 đối tượng. Qua thanh tra đã xử lý 833 vụ và 1.140 đối tượng tham nhũng hoặc liên quan đến tham nhũng. 

Năm qua, một số nội dung trọng tâm thanh tra về mua sắm thiết bị phục vụ phòng chống dịch Covid-19, phát hành trái phiếu doanh nghiệp, kinh doanh xăng dầu, thực hiện quy hoạch… Với lực lượng như hiện nay rất khó khăn trong thực hiện yêu cầu nhiệm vụ.

Một số nội dung trọng tâm được chất vấn, gồm nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong hoạt động thanh tra, kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm pháp luật; biện pháp xử lý, thu hồi tài sản sau thanh tra, việc xử lý đối với tập thể, cá nhân vi phạm, nhất là những nơi để xảy ra vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Bên cạnh đó là công tác tuyên truyền, giáo dục về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; giải pháp tăng cường phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động thanh tra.

Đồng thời, các ĐB cũng sẽ chất vấn về các giải pháp ngăn chặn, xử lý nghiêm và thu hồi tài sản tham nhũng để tạo lòng tin trong nhân dân. Cùng với đó là công tác phối hợp và giải pháp khắc phục chồng chéo, trùng lắp trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, kiểm toán.

Phát biểu trước khi các ĐB chất vấn, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong khẳng định, Thanh tra Chính phủ và toàn ngành đã cố gắng vượt qua khó khăn thách thức, đạt nhiều kết quả tích cực. Qua thanh tra đã kiến nghị sửa đổi bổ sung nhiều chính sách trong những lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực. Kiến nghị xử lý nhiều vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật, trong đó có những vụ việc rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, mang tính đột phá trong phòng chống tham nhũng, tiêu cực, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân.