Thời điểm vàng kiến tạo hệ sinh thái kinh tế tầm thấp

Những tiềm năng ban đầu

Kinh tế tầm thấp (LAE) là khái niệm chỉ các hoạt động kinh tế diễn ra trong không phận dưới 1.000m, thậm chí có thể mở rộng tới 5.000m. Không gian này vốn chưa được khai thác hiệu quả, nay trở thành một “vùng đất mới” màu mỡ nhờ công nghệ bay có và không người lái (UAV). Theo đó, các ứng dụng của nó trải dài từ nông nghiệp chính xác, logistics thông minh, giám sát môi trường đến viễn thông và giải trí.

Nhiều doanh nghiệp nhìn nhận, với định hướng từ Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược, LAE sẽ có vai trò ngày càng quan trọng trong thời gian tới.

Trên thế giới, thị trường LAE đã đạt quy mô hàng trăm tỷ USD, tăng trưởng 30% mỗi năm và được các nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc, châu Âu xác định là ngành công nghiệp chiến lược. Trung Quốc đã triển khai các bước phát triển LAE từ năm 2023 với quy mô ban đầu khoảng 69,8 tỷ USD. Dự báo đến năm 2025, quy mô thị trường này sẽ đạt trên 500 tỷ USD.

Tại Việt Nam, tiềm năng của LAE được đánh giá có thể đạt 10 tỷ USD. Với các chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo, lực lượng lao động trẻ và năng động, Việt Nam đứng trước cơ hội trở thành trung tâm công nghiệp tầm thấp của khu vực. Những tín hiệu tích cực bước đầu của LAE tại Việt Nam đã xuất hiện ở nhiều lĩnh vực.

UAV đã được thử nghiệm giao hàng cứu trợ tại Thái Nguyên, Tuyên Quang, Bắc Ninh và giao hàng tự động tại khu logistics Lạng Sơn, giúp rút ngắn thời gian, giảm chi phí và khắc phục hạn chế địa hình. Những thử nghiệm này cho thấy khả năng hiện thực hóa logistics tầm thấp, trong bối cảnh thương mại điện tử Việt Nam dự báo đạt 63 tỷ USD vào năm 2030.

Ngoài ra, theo ông Vũ Anh Tú, Giám đốc công nghệ Tập đoàn FPT, đơn vị thành viên mạng lưới Hiệp hội UAV Việt Nam, UAV còn được kỳ vọng trở thành công cụ đắc lực trong giám sát hạ tầng, quản lý giao thông và nâng cao khả năng ứng phó khẩn cấp…

Kỳ vọng mở ra ngành kinh tế mới

Các chuyên gia nhận định, Việt Nam đang đứng trước “thời điểm vàng” để mở ra một ngành kinh tế hoàn toàn mới dựa trên công nghệ UAV. Ông Vũ Anh Tú cho rằng, hệ sinh thái của LAE không chỉ có nghiên cứu, sản xuất UAV mà bao gồm chip, thiết bị cảm biến, nền tảng quản lý bay, bản đồ số 3D, đào tạo và các lĩnh vực khác. “Kinh tế tầm thấp mở ra động lực tăng trưởng mới, nơi Việt Nam có thể cất cánh bằng trí tuệ, công nghệ và sự hợp tác đa chiều giữa nhà nước - doanh nghiệp - trường viện - người dân.

Nắm bắt cơ hội và đầu tư vào LAE, chúng ta đang thúc đẩy 3 trụ cột của thời đại mới: kinh tế số, kinh tế xanh, đánh thức tiềm năng sáng tạo của đội ngũ kỹ sư, nhà khoa học Việt Nam và khẳng định vị thế của Việt Nam trên bản đồ công nghệ toàn cầu”, ông Vũ Anh Tú nhấn mạnh.

Từ thực tế sản xuất, ông Trần Kim Chung, Chủ tịch CT Group Vietnam, cho biết, kinh tế không gian tầm thấp không phải là một ngành riêng lẻ mà là một hệ sinh thái kinh tế toàn diện, tích hợp cả yếu tố kinh tế xanh và kinh tế số.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, 1 UAV có thể phun thuốc, giám sát cho 67ha cây trồng mỗi ngày. Trong ngành điện, một giờ làm việc của UAV có thể tương đương với 3 ngày công của một công nhân kiểm tra đường dây. Sự nhảy vọt về năng suất không chỉ vài chục phần trăm mà là hàng chục lần, đây chính là yếu tố then chốt giúp các nền kinh tế phát triển…

Ông Trần Kim Chung cho rằng, việc phát triển LAE tại Việt Nam sẽ mang lại nhiều lợi ích chiến lược, như tạo ra giá trị gia tăng lớn vì LAE phản chiếu nền kinh tế mặt đất lên không trung, bao phủ mọi lĩnh vực từ nông nghiệp, logistics, xây dựng và sự kết hợp giữa các lĩnh vực này sẽ tiếp tục tạo ra những mô hình kinh doanh mới.

Bên cạnh đó, LAE sẽ cung cấp công cụ hiệu quả để giải quyết các thách thức lớn của quốc gia như an ninh lương thực, tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu. LAE còn là một nền kinh tế tích hợp nhiều công nghệ cao và khi làm chủ nó, Việt Nam không chỉ làm chủ chuỗi công nghệ mà còn có vị thế khác biệt trên trường quốc tế.