Khuyến khích doanh nghiệp tham gia "biến rác thải thành năng lượng sạch"

Ngày 21-10, Báo Người Lao Động tổ chức hội thảo "Biến rác thải thành năng lượng sạch: Giải pháp cho phát triển bền vững".

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: THANH HIỀN
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: THANH HIỀN

Tại hội nghị, nhà báo Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người lao động thông tin, vấn đề rác thải không còn là chuyện riêng của ngành môi trường, mà là bài toán phát triển của cả quốc gia.

Mỗi ngày, Việt Nam thải ra khoảng 65.000-70.000 tấn rác sinh hoạt, trong đó TPHCM và Hà Nội chiếm phần lớn. Hơn 60% lượng rác này vẫn đang xử lý bằng chôn lấp - một phương thức cũ kỹ, gây ô nhiễm.

Trong khi đó, tỷ lệ tái chế và đốt phát điện còn rất nhỏ, phân loại rác tại nguồn vẫn chưa đi vào nền nếp. Nhiều dự án xử lý rác quy mô lớn ì ạch vì thiếu cơ chế, chính sách đột phá.

Việt Nam đã cam kết tại COP26 và COP28 đến năm 2050, phát thải ròng bằng 0. Muốn đạt được điều đó, phải chuyển đổi mô hình xử lý rác từ chôn lấp sang công nghệ cao, có chính sách khuyến khích đầu tư, quan trọng nhất là thay đổi nhận thức của cộng đồng.

rac thai-h4.jpg
Nhà báo Tô Đình Tuân, Tổng Biên tập Báo Người lao động phát biểu tại hội thảo. Ảnh: THANH HIỀN

ông Đậu Đức Hiển, Tổng Giám đốc Công ty CP Công trình Đô thị Sóc Trăng chia sẻ, hiện nhiều địa phương vẫn áp dụng đơn giá xử lý rác từ năm 2017, chưa cập nhật theo Thông tư 36 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khiến chi phí thấp, doanh nghiệp khó đầu tư thiết bị, công nghệ.

Ông Hiển kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường và địa phương rà soát lại quy hoạch nhà máy xử lý rác phù hợp từng vùng, đảm bảo liên kết vùng, tránh đầu tư dàn trải và chi phí vận chuyển cao.

Đồng thời, cần có cơ chế ổn định, lâu dài để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư công nghệ, thiết bị, nâng cao chất lượng dịch vụ và bảo đảm tính bền vững trong hoạt động xử lý rác thải.

rac thải-h3.jpg
PGS-TS Phùng Chí Sỹ, Phó Chủ tịch Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam nêu ý kiến tại hội thảo. Ảnh: THANH HIỀN

PGS-TS Phùng Chí Sỹ, Phó Chủ tịch Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam, cũng cho rằng một trong những điểm nghẽn trong việc biến rác thành tài nguyên là đơn giá xử lý chất thải thấp. Trong khi đó, việc đầu tư càng nhiều khấu hao càng cao.

ông Sietse Agema, Giám đốc công nghệ Công ty Harvest Waste B.V - Hà Lan cho biết, vào năm 2008, tại Amsterdam, Hà Lan đã cho ra đời thế hệ thứ 4 của công nghệ đốt rác phát điện.

Theo đó, nhà máy hiệu suất cao được thiết kế để tối đa hóa việc thu hồi tài nguyên, trở thành một phần trong nền kinh tế tuần hoàn. Công nghệ tạo ra nhiều hơn 30% điện năng với cùng lượng rác đầu vào và đáp ứng tiêu chuẩn khí thải khắt khe nhất của châu Âu. Công nghệ cũng giúp giảm chi phí xã hội và cải thiện chất lượng không khí, sức khỏe người dân.

rac thai-h2.jpg
Ông Sietse Agema, Giám đốc công nghệ Công ty Harvest Waste B.V - Hà Lan trình bày tham luận tại hội nghị. Ảnh: THANH HIỀN

"Chính phủ không cần đầu tư ban đầu, chỉ cần tạo điều kiện phù hợp. Nguồn thu dựa vào bán điện cho bên mua (theo hợp đồng bắt buộc), thu phí xử lý rác theo tấn. Về cấu trúc tài chính, 80% vốn vay, 20% vốn chủ sở hữu. Các thỏa thuận với chính quyền địa phương là yếu tố then chốt để giải quyết vấn đề tài chính”, ông Sietse Agema nêu.

Cũng tại hội thảo, Báo Người Lao Động và Công ty TNHH Harvest Waste ký kết văn bản ghi nhớ hợp tác, đánh dấu bước khởi đầu cho mối quan hệ đồng hành lâu dài giữa cơ quan báo chí và một doanh nghiệp tiên phong về công nghệ môi trường.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Hồng Nguyên, Phó Giám đốc Sở NN-MT TPHCM cho hay, sở sẽ tiếp tục tham mưu thực hiện các nhiệm vụ theo Nghị quyết 28/2003 của HĐND TPHCM về quy định tiêu chí, tiêu chuẩn và lộ trình chuyển đổi công nghệ xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ chôn lấp sang công nghệ có thu hồi năng lượng.

Qua đó, tiếp tục khuyến khích các doanh nghiệp tham gia đầu tư lĩnh vực đốt rác trên địa bàn thành phố.

TPHCM đang trình Quốc hội điều chỉnh Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố, đưa vấn đề xử lý rác thải vào danh mục các dự án trọng điểm và kêu gọi nhà đầu tư chiến lược. Mục tiêu không chỉ xử lý rác hiện tại mà còn xử lý triệt để lượng rác tồn đọng tại các bãi rác cũ.

Tuy nhiên, quá trình này cũng đối mặt nhiều khó khăn về thủ tục đầu tư. Mặt khác, quy hoạch điện còn hạn chế, đặc biệt việc điều hòa công suất giữa các dự án trong cùng một khu vực.

Thành phố đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép áp dụng cơ chế linh hoạt để điều hòa năng lượng điện tại các khu vực có nhiều nhà máy đốt rác.

Tin cùng chuyên mục