Tình trạng này không chỉ làm suy yếu bộ máy nhà nước mà còn ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý xã hội. Để khắc phục, cần các giải pháp đồng bộ, tập trung vào cải cách cơ chế, chính sách và môi trường làm việc.
Giải pháp quan trọng đầu tiên là phải đẩy mạnh cải cách chính sách tiền lương và đãi ngộ để giữ chân người tài. Hiện nay, sau sắp xếp các đơn vị hành chính, khối lượng công việc rất lớn nhưng biên chế được giao chưa đáp ứng đủ. Trong khi đó, phương tiện, thiết bị làm việc chưa phù hợp với tiến trình chuyển đổi số đang được đòi hỏi thực hiện nhanh chóng; một số cán bộ, công chức ở các khu vực mới sáp nhập phải đi làm rất xa, ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc…
Do đó, cần sớm thực hiện cải cách tiền lương theo lộ trình, tăng lương cơ bản và các khoản phụ cấp dựa trên hiệu suất công việc. Ngoài ra, cần mở rộng các phúc lợi như bảo hiểm y tế toàn diện, hỗ trợ nhà ở, chế độ đào tạo nâng cao trình độ, cơ hội phát triển nghề nghiệp... Điều này sẽ tạo động lực để cán bộ giỏi ở lại, đồng thời khuyến khích cạnh tranh lành mạnh, giảm tình trạng “bám víu” của những người yếu kém.
Bên cạnh đó, cần xây dựng hệ thống đánh giá năng lực công bằng, minh bạch. Để loại bỏ những người năng lực hạn chế, cần triển khai đánh giá định kỳ, khách quan, dựa trên tiêu chí cụ thể như kết quả công việc, kỹ năng chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp, hạn chế việc đánh giá theo cảm tính. Những người không đạt chuẩn sẽ được đào tạo bổ sung hoặc chuyển công tác, thay vì sa thải đột ngột, đảm bảo tính nhân văn.
Một vấn đề rất cần quan tâm là quyết liệt cải thiện môi trường làm việc, giảm áp lực không cần thiết, gắn với đẩy mạnh chuyển đổi số và ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác. Tăng cường đào tạo lãnh đạo và tạo cơ hội thăng tiến để xây dựng môi trường công bằng, khuyến khích sáng tạo thay vì tồn tại sự cào bằng hoặc “sống lâu lên lão”.
Đồng thời đẩy mạnh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, tích cực bảo vệ cán bộ giỏi, cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung. Ngoài ra, cần quan tâm đến việc quy hoạch cán bộ lãnh đạo và đào tạo các công chức chuyên nghiệp. Điều này khắc phục việc bố trí những người chỉ giỏi chuyên môn nhưng không giỏi năng lực quản lý, lãnh đạo hoặc ngược lại, làm thui chột những tài năng về lãnh đạo, quản lý mà buộc họ phải làm công chức thuần túy.
Việc khắc phục tình trạng “người tài rời bỏ, người yếu bám víu” đòi hỏi sự quyết liệt từ Đảng, Nhà nước, các cơ quan, đơn vị và toàn xã hội. Các giải pháp trên nếu được triển khai đồng bộ sẽ giúp bộ máy hành chính tinh gọn, hiệu quả hơn, giữ chân nhân tài và loại bỏ yếu tố tiêu cực.
