Ngày 14-8, tại Hội nghị Khoa học Cơ học Thủy khí toàn quốc lần thứ 28 (VCFM28), nhóm tác giả Lê Hùng, Tô Thúy Nga và Nguyễn Thành Phát, Khoa Xây dựng Công trình thủy, Trường Đại học Bách khoa - Đại học Đà Nẵng đã chia sẻ chuyên đề “Ngập lụt đô thị tại TP Đà Nẵng: Thực trạng, thách thức và định hướng giải pháp”.
Theo nhóm nghiên cứu, Đà Nẵng đang đối mặt với nguy cơ ngập lụt gia tăng do sự kết hợp của nhiều yếu tố: biến đổi khí hậu, mưa cực đoan, nước biển dâng, đô thị hóa nhanh và hạ tầng thoát nước quá tải.
Trong hơn 10 năm qua, nhiều trận mưa vượt 80mm/giờ đã xảy ra, vượt xa tần suất thiết kế của các hệ thống cống hiện hữu. Tiêu chuẩn và quy hoạch thoát nước còn dựa trên số liệu cũ, chưa cập nhật thực tế, trong khi điều kiện hạ lưu phức tạp với tác động đồng thời của thủy triều, sóng dâng do bão và lũ từ thượng nguồn.
PGS-TS Tô Thúy Nga cho biết, nhiều điểm ngập nặng như đường Nam Trân, khu vực hồ Trung Nghĩa, sông Phú Lộc, khu vực sân bay… chịu ảnh hưởng của các “nút thắt cổ chai” và cao trình cống, mực nước hạ lưu không phù hợp.
Việc nâng cấp gặp khó do vướng hạ tầng hiện có, quy hoạch trước đây hoặc chi phí lớn. Trong khi đó, một số trạm bơm quan trọng chưa phát huy hết công suất, thiết kế còn bất cập hoặc chưa được đầu tư đầy đủ.
Theo TS Lê Hùng, điểm mấu chốt là phải xác định rõ nguyên nhân chủ đạo gây ngập để ưu tiên nguồn lực xử lý, tránh đầu tư dàn trải. Trong 5-10 năm tới, thách thức lớn nhất của Đà Nẵng là hạ tầng thoát nước không theo kịp biến động mưa – triều, trong khi điều kiện cải tạo bị ràng buộc bởi quy hoạch và thực trạng xây dựng hiện hữu.
Nhóm nghiên cứu đề xuất giải pháp ngắn hạn gồm: bổ sung, nâng cấp trạm bơm tại Trần Thị Lý và Ông Ích Khiêm; vận hành chủ động hạ mực nước hồ điều hòa trước mưa lớn; mở rộng các cầu, cống, kênh ở Thanh Nghị, Đa Cô, Thanh Vinh, Nguyễn Nhàn, Cách mạng Tháng Tám để xóa “nút thắt cổ chai”.
Về dài hạn, cần mở rộng cửa xả ra biển tại Nguyễn Tất Thành, cửa sông Phùng Hưng và Hồ Quý Ly; đầu tư các tuyến cống, kênh mới kết hợp trạm bơm cắt lũ; xử lý đồng bộ các điểm ngập lớn như Mẹ Suốt, hồ Phước Lý, Thạc Gián – Vĩnh Trung; đồng thời cập nhật tiêu chuẩn thiết kế thoát nước sát thực tế và tăng vai trò chuyên gia thủy văn – thủy lực trong thẩm định dự án.
Công tác ứng phó gồm lập bản đồ ngập và phương án di dời dân theo cấp độ rủi ro; triển khai hệ thống cảnh báo thông minh kết nối Trung tâm Điều hành Thông minh; ứng dụng AI dự báo ngập sớm 6–12 giờ để hỗ trợ vận hành hồ, trạm bơm và thông tin kịp thời cho người dân.
VCFM28 do Hội Cơ học Thủy khí Việt Nam, Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng tổ chức, với sự tham dự của hơn 100 đại biểu.
Trong 2 ngày, sự kiện quy tụ 91 báo cáo khoa học, trình bày tại 6 tiểu ban chuyên đề gồm: Cơ học Thủy khí cơ bản; Thủy khí Công nghiệp và Môi trường; Biến đổi khí hậu và Phòng chống thiên tai; Động lực học sông – biển và Cơ sở hạ tầng; Thủy khí động lực học tính toán; Hàng không vũ trụ.
Hội nghị là diễn đàn chia sẻ kết quả nghiên cứu, giải pháp công nghệ tiên tiến, thúc đẩy hợp tác giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp, hướng tới phát triển bền vững trong bối cảnh CMCN 4.0.
