Tăng cường kinh tế thể thao
Năm 2023, UBND TPHCM đã ban hành quyết định phê duyệt Đề án phát triển ngành công nghiệp văn hóa TPHCM đến năm 2030 (gọi tắt là Đề án CNVH). Thành phố là một trong những địa phương đầu tiên trên cả nước triển khai thực hiện đề án này. Tuy nhiên, sau hợp nhất và trong bối cảnh phát triển mới của khu vực và thế giới, tại tọa đàm góp ý Đề cương chi tiết điều chỉnh, bổ sung Đề án CNVH đến năm 2030 do Sở VH-TT TPHCM vừa tổ chức, nhiều đại biểu đề xuất cần đưa phát triển kinh tế thể thao vào nội dung đề án.
Theo thống kê tại Diễn đàn kinh tế thể thao Việt Nam 2024 (diễn ra tại Hà Nội vào cuối năm 2024), quy mô thị trường kinh tế thể thao Việt Nam ước tính không dưới 300 triệu USD/năm. Đáng chú ý, pickleball là môn thể thao có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất trong quý 3-2024, với 150.000 sản phẩm giao dịch trên 5 sàn thương mại điện tử, tổng giá trị hơn 22,7 tỷ đồng - một con số kỷ lục cho thấy tiềm năng lớn.
Ông Lý Đại Nghĩa, Giám đốc Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT TPHCM, cho biết: “Chúng ta đừng chỉ nhìn nhận thể thao qua những tấm huy chương hay các giải thi đấu, mà phải thấy ở đó một thị trường rộng lớn với nhu cầu tập luyện ngày càng cao. Thời trang thể thao, thiết bị tập luyện hay các loại hình mới như eSports (thể thao điện tử) đều là xu thế. Theo dự báo của Statista (nền tảng trực tuyến cung cấp dữ liệu và thông tin thống kê trên toàn cầu - PV), doanh thu thị trường eSports tại Việt Nam sẽ đạt 7,2 triệu USD trong năm nay và tăng lên 10,4 triệu USD vào năm 2029. Vì vậy, việc đưa kinh tế thể thao vào Đề án CNVH là bước đi cần thiết”.
Ông Lý Đại Nghĩa còn đưa ra một ví dụ minh họa cụ thể về hiệu ứng rõ nét của kinh tế thể thao ở TPHCM. Theo đó, tại các diễn đàn về thể thao trong khu vực, nhiều chuyên gia cho rằng, chỉ tính riêng mùa giải Teqball thế giới 2024 tổ chức tại TPHCM vào cuối năm ngoái đã mang lại tổng giá trị cho nền kinh tế ước tính khoảng gần 1,4 tỷ USD. Đây là cơ sở thực tiễn để thành phố mạnh dạn đưa kinh tế thể thao vào Đề án CNVH, nhằm tận dụng tốt hơn dư địa phát triển.
Tầm nhìn chiến lược
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, để CNVH đóng góp thực chất vào GRDP, trước hết cần có cơ chế công nghiệp bài bản, đi kèm hạ tầng, thiết chế và hành lang pháp lý rõ ràng.
Ông Trần Việt Bảo Hoàng, Giám đốc điều hành Công ty CP Hoàn Vũ Sài Gòn (UNICORP), chia sẻ: “Khi tổ chức một cuộc thi sắc đẹp quốc tế, đi kèm là nhiều hoạt động như trình diễn âm nhạc, thời trang, triển lãm… Mỗi hoạt động lại cần một loại giấy phép khác nhau, có khi qua 4-5 vòng thủ tục, điều này rất mất thời gian. Tôi cho rằng, Đề án CNVH của thành phố nên quan tâm đến việc đơn giản hóa thủ tục pháp lý, để doanh nghiệp mạnh dạn tổ chức các sự kiện văn hóa - nghệ thuật - giải trí quy mô hơn”.
Ngoài thủ tục, sự thiếu hụt thiết chế văn hóa cũng là vấn đề nổi bật. Hiện TPHCM chưa có nhiều không gian trong nhà đủ tiêu chuẩn cho các sự kiện quy mô lớn, nhất là các cuộc thi hoa hậu, vốn yêu cầu không gian kín để bảo đảm thời tiết, ánh sáng và ghi hình chuyên nghiệp.
Đồng tình với quan điểm này, ông Võ Thành Trung, Giám đốc Công ty Lune Production (đơn vị tổ chức À Ố Show) cho rằng: “Để phát triển bền vững, thành phố cần xây dựng bản đồ thiết chế văn hóa, chỉ rõ các địa điểm hiện có, quy mô và công năng. Như vậy, các đơn vị tổ chức sẽ chủ động lên kế hoạch và khai thác hiệu quả hơn”.
Một vấn đề khác là khó khăn trong tiếp cận vốn. Hiện doanh nghiệp không thể vay vốn với thế chấp là bản quyền một chương trình âm nhạc hay cuộc thi sắc đẹp. Ông Trung phân tích: “Trong định hướng tới, Đề án CNVH nên tính toán cơ chế hỗ trợ vay tín chấp hoặc các gói tín dụng đặc thù, để doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư dài hạn”.
Từ những thực tế trên, có thể thấy việc điều chỉnh, bổ sung Đề án CNVH TPHCM đến năm 2030, không chỉ nhằm tháo gỡ các “điểm nghẽn” trước mắt, mà còn định vị một tầm nhìn chiến lược lâu dài. Khi kinh tế thể thao, các loại hình biểu diễn, lễ hội, thời trang, nghệ thuật… được gắn kết trong một hệ sinh thái đồng bộ, công nghiệp văn hóa sẽ không chỉ góp phần nâng GRDP, mà còn làm giàu thêm bản sắc và sức mạnh mềm của đô thị sáng tạo lớn nhất cả nước.
* Bà NGUYỄN THỊ THANH THẢO, Trưởng Phòng Quy hoạch phát triển Tài nguyên du lịch, Sở Du lịch TPHCM:
Trong Đề án CNVH có du lịch văn hóa, nhưng thực tế đến nay thành phố chưa có sản phẩm du lịch nổi bật về đêm, chưa có địa điểm để có thể tổ chức thường xuyên các show thực cảnh đêm.
Để du lịch có thể khai thác đường dài, các chương trình, điểm diễn cần ổn định về thời gian, địa điểm tổ chức… Từ đó, các công ty du lịch mới có cơ sở để quảng bá, du khách có thể theo dõi lịch biểu diễn từ xa, để lên kế hoạch cụ thể tới thành phố trải nghiệm, tham quan.
* Bà PHẠM KIM DUNG, Tổng Giám đốc Công ty Sen Vàng:
Trong xu hướng phát triển trên thế giới hiện nay, thể thao mang lại đóng góp rất đáng kể và còn rất nhiều dư địa để chúng ta khai thác. Vì vậy khi đã nhìn nhận và nhắc đến, thì tại sao chúng ta không đưa ngay thể thao vào tên gọi như “Đề án phát triển ngành công nghiệp văn hóa và thể thao TPHCM đến năm 2030” để dễ định hướng phát triển hơn.
Bên cạnh đó, ở góc độ doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, tôi rất quan tâm đến vấn đề khung pháp lý, cơ chế để các doanh nghiệp tư nhân có thể đầu tư dài hạn tại các thiết chế văn hóa công sẵn có ở TPHCM hiện nay. Như vậy, chúng ta có thể tận dụng tối đa lợi thế của doanh nghiệp tư nhân và không để phí các thiết chế sẵn có.
